بسم الله الرحمن الرحيم

تكامل تدريجى دانش ها

هر يك از دانش هاى مدوّن امروزه بشر در آغاز كار، گزاره هاى معدودى بيش نبود، و به تدريج، مسائلى بر آن افزوده شده و به صورت يك علم مستقل در آمده، و شايد در روز نخست، موضوع علم، براى افراد، روشن نبوده و به مرور زمان، موضوع و محمول خاص و هدف علم نمايان گشته است.

ارسطو مى گويد: ما از گذشتگان، درباره علم منطق وارث يك رشته قضاياى پراكنده بوديم و آن ها را به حد كمال رسانيديم.[1]

اين ضابطه بر نوع دانش هاى بشرى حاكم است، و چه بسا به خاطر تكامل تدريجى، يك دانش به چند رشته تقسيم گرديده است، در حالى كه در گذشته، يك رشته بيش نبود. مثلا پزشكى دوران گذشته كجا (كه يك طبيب همه كاره بود)و پزشكى امروزه كجا كه هر عضوى از اعضاى انسان خود موضوع دانش خاصى شده است؟ الهيات و يا كلام از اين ضابطه بيرون نبوده چه در عصر يونان باستان و چه در عصر تمدن اسلامى. اين علم، روز نخست از يك رشته مسائل محدود تشكيل يافته