خاص خود، به رسميت شناخته، و تكاليفى متوجه هر دو نموده است.

همه ما، از تكاليف فردى اسلام آگاهى داريم، هر فردى بايد نماز گزارد، روزه بگيرد، پيمان خود را محترم بشمارد، پدر و مادر را احترام كند و...

در عين حال اسلام يك رشته تكاليفى دارد كه متوجه جامعه است و بار تكليف را به دوش اجتماع كه از ديدگاه حقوق دانان و جامعه شناسان، شخصيت حقوقى دارد، گذارده و به آنان دستور داده است كه:

دست دزد را ببرند[1]، افراد بدكار را تازيانه زنند[2]، مرزهاى كشور را صيانت كنند[3]، با مشرك و منافق نبرد نمايند[4]، با ستمگر تا سر حدّ پذيرش حق نبرد را ادامه دهند[5] و... .

اين گونه از تكاليف، كه در فقه اسلامى به آن ها واجب كفايى مى گويند، تكليف جامعه اسلامى در شعاع كوچك آن روز و شعاع بزرگ امروز است. و حقيقت واجب كفايى جز اين نيست كه خدا، اين وظيفه را از جامعه اسلامى مى طلبد، به گونه اى كه اگر فردى و يا گروهى قيام به وظيفه كنند و زير بار تكليف بروند، تكليف محول به جامعه را، انجام داده اند و اگر همه اعضاى جامعه در انجام آن كوتاهى ورزند، همه مسئول خواهند بود.

از آن جا كه وظايف پيشين، متوجه جامعه اسلامى است و جامعه بدون تشكيل دولت به انجام اين وظايف قادر نيست، از اين جهت بر جامعه لازم است كه