نظريه ماركس درباره نيروى محرك تاريخ، يك نظريه صد در صد ابزارى است، زيرا وى «رشد ابزار توليد» را زير بناى جامعه و عامل محرك تاريخ مى داند.

ماركس ادوار زندگى بشر را، به دوره هاى شكار و شبانى، كشاورزى و پيشهورى، صنعتى و ماشينى تقسيم مى كند.

آن گاهه ادوار مهم تاريخى و اجتماعى را به دوره هاى پنجگانه تقسيم مى نمايد.

1. دوره اشتراكى نخست (كمون اولى); 2. دوره برگى; 3. دوره فئودالى; 4. دوره كاپيتاليستى; (سرمايه دارى); 5. دوره كمون نهايى.

ماركس مى گويد:

رشد ابزار توليد، عامل مهمى براى پيدايش اين ادوار تاريخى است و از تضاد و ناهماهنگى ابزار توليد با روابط اقتصادى (نحوه مالكيت انسان بر ابزار توليد) يكى از اين دوره هاى پنجگانه سپرى شده است و دوره ديگرى آغاز مى گردد.

مثلا بشرى كه مدت ها در دوره «بردگى» به سر مى برد، آن گاه كه بر آهن و گاو آهن و بهره بردارى از «خيش» دست يافت، ناچار شد كه رابطه اقتصادى گذشته را (بردگى) به رابطه اقتصادى ديگر به نام «فئوداليسم» (ارباب رعيتى) تبديل كند. و هم چنين است دوره هاى بعدى و هر چه ابزار توليد رشد كند، قهراً رابطه اقتصادى دگرگون مى گردد، و رابطه ديگرى جايگزين آن مى شود».

ماركسيسم معتقد است كه «از رشد ابزار توليد، يك نوع مبارزه طبقاتى پديد