كاوشگران فلسفه تاريخ در اين مورد، عامل ديگرى را به عنوان نيروى محرك تاريخ معرفى كرده اند، كه عامل: (خون و نژاد) نام دارد در حالى كه همان افراد و غير آنان، عامل ديگرى را به نانم محيط زيست و شرايط جغرافيايى نيز معرفى نموده اند و اختلاف نژاد و خون، از اختلاف شرايط محيط سرچشمه مى گيرد.

پيش از آن كه وحدت اين دو عامل و بازگشت يكى را به ديگرى اعلام كنيم، پيرامون نحوه تأثير خون و نژاد، بحث و گفتگو مى كنيم. آن گاه يادآور مى شويم كه چگونه اين عامل به اختلاف محيط زيست بازگشت مى كند.

نظريه خون و نژاد را در تحريك چرخ هاى تاريخ دو گونه مى توان مطرح نمود:

الف. برخى از نژادها فرهنگ ساز و تمدن آفرينند، در حالى كه برخى ديگر از نظر استعداد با حيوان قريب الافق مى باشند همان طور كه حيوان نمى تواند تمدن ساز و فرهنگ آفرين باشد، هم چنين نژادهاى ديگر نيز نمى توانند تمدن و فرهنگى پديد آورند. تنها تفاوتى كه با حيوان دارند اين است كه آنان مى توانند تمدن و فرهنگ ديگران را اقتباس كنند.

اين نظريه شبيه نظريه ارسطو درباره بردگان است. گويا وى معتقد بود نژاد سفيد، يك نژاد برتر و سازنده تمدن و فرهنگ است و نژادهاى ديگر فاقد اين استعداد و كمال مى باشند. تو گويى طبيعت، آنان را براى همين كار ساخته است.

همان طور كه طبيعت، اسب و الاغ را براى خدمت به انسان ها ساخته است، هم چنين گروهى از انسان ها براى بردگى ساخته شده و بايد بسان اسب و استر و الاغ، سوارى بدهند و بيگارى كنند.