به طور روشمندانه و منطقى به دست آمده اند.

2. مقدمات استدلال، بايد از جهت «مادّه» يقينى باشند و از جهت «صورت» در يكى از اشكال چهارگانه منطقى، ترتيب يافته باشند.

3. برخى از رهزن هاى فهم صحيح عبارتند از: جانشينى گمان، حدس و احتمال به جاى علم و يقين; گرفتارى در دام مغالطات; تأثير پذيرى روانى و غير منطقى از انديشمندان، جوّ اجتماعى و گذشتگان; سرعت در قضاوت و پيروى از اميال و گرايشات.

اكنون در پاسخ به سؤال دوم در مورد اختيارى يا اضطرارى بودن سير تحقيق بايد گفت: قبل از چينش مقدمات استدلال و طرح ريزى آن، انسان مى تواند در انتخاب قضاياى بديهى و يقينى دقت كند و قضاياى ناصالحى را كه يقينى نيستند به كنار افكند. و نيز هنگام چينش مقدمات قضايا، در اين كه مطابق صورت هاى صحيح منطقى باشند، دقت لازم را به كار برد، و سعى خود را به كار گيرد تا از گمان و حدس، مغالط، مرعوب شدن، عجله در نتيجه گيرى و جذب اميال و خواهش ها شدن بپرهيزد. پيداست كه تمامى اين دقّت ها و مراقبت ها امكان پذير است و در حيطه ى اختيار و اراده آدمى است و بر همين اساس مى توان پژوهنده ى كم تلاش و بى حوصله را مؤاخذه كرد و بر كم همتى او خرده گرفت. امّا اگر كسى در نكات فوق دقت كافى را به كار نبرد و گرفتار رهزن هاى علمى شود و در انتخاب مقدمات استدلال يا چينش آن ها تقصير يا قصورى مرتكب گرديد، البته كه به دست آمدن نتيجه اى معيوب و سقيم و غير واقعى حتمى و ضرورى خواهد بود و انتظار حاصل آمدن نتيجه اى صحيح و واقعى از مقدمات ناصحيح و غير واقعى، انتظارى غير