افرادى كه اساس دين اسلام را قبول نداشتند و چه بسا مقدسات دينى را به استهزاء مى گرفتند، برخوردى مشفقانه و احترام آميز مى نمودند.

مسجد النبى(صلى الله عليه وآله) كه پايگاه ديرينه ى اسلام و كانون تربيت و رشد مسلمانان اصيل بود، گاه به كانون گفتمان ائمه(عليهم السلام) دين با منكران دين و زنادقه ى روگاز بدل مى شد. عبدالكريم بن ابى العوجاء و ابوشاكر ديصانى از رهبران الحاد در زمان امام صادق(عليه السلام)، بارها و بارها در همين مكان و با آن حضرت، به احتجاج و گفتگو مى پرداختند و آن بزرگوار صبورانه كلام كفرآميز آنان را تحمل مى كرد و پاسخ مى گفت. كتاب هاى متعدد «احتجاج» كه توسط عالمانى چون طبرسى و مفيد و... گردآورى شده است، بخشى از اين احتجاجات را در خود جاى داده است.

مفضّل، يكى از شاگردان و ياران امام صادق(عليه السلام) روزى پس از ورود به مسجد النبى(صلى الله عليه وآله)حلقه اى از كافران روزگار از جمله ابن ابى العوجا را مشاهده مى كند كه در حال رد و بدل كردن سخنان كفرآميز هستند، او با مشاهده اين صحنه كه در پايگاه اسلام عليه اسلام ايراد مى شد، پرخاش و تندى كرد يكى از حاضران رو به مفضّل كرد و گفت: ما در محضر استاد تو جعفر بن محمد، سخنانى بدتر از اين گفته ايم و او پس از شنيدن آن ها، با آرامش به پاسخ پرداخته است، اينك تو چرا برآشفته اى؟

مفضّل خدمت امام صادق(عليه السلام) رسيد و ماجرا را باز گفت امام(عليه السلام) از فرداى همان روز جلسات درسى را براى مفضل ترتيب داد تا بر ذخيره علمى او افزوده شود و او را در مناظره با مخالفان توانا كند. حاصل اين جلسات كتابى به نام «توحيد مفضل» به بار آورد كه اكنون در اختيار ما است.

امام على(عليه السلام) بارها جمله ى «سلونى قبل ان تفقدونى» (از من بپرسيد قبل از آن كه مرا از دست دهيد) را در ميان موافق و مخالف مطرح فرمود و با حوصله و