مقدمه

از استاد: آية الله جعفر سبحانى

تاريخ گذشته، تومار گشوده اى است در برابر تومار بسته آينده. بهوسيله اين تومار باز، بايد بخش بسته را گشود، و خطوط حركت آينده را ترسيم كرد، و از زندگانى گذشتگان درس هايى فراوان آموخت.

تاچندى پيش، تاريخ نگاران، بيش تر، بازگوكننده حوادث و يادآور متن رويدادها بوده، و غالباً روى علل حوادث، و يا نتائج تلخ و شيرين آن، انگشت نمى گذاشتند، تو گويى، تاريخ را براى سرگرمى و وقت گذرانى افراد مى نوشتند، و يا حمل اين بار سنگين را بر دوش خودِ خوانندگان مى گذاردند.

نوپردازى در نگارش تاريخ كه آن را از نقل وقايع خشك، به صورت تحليل حوادث در آورد، گام بزرگى بود كه در قلمرو يكى از علوم انسانى برداشته شد، اين روش آن چنان فاصله اى ميان دو نوع تاريخ: نقلى و تحليلى پديد آورد، كه گويى اين دو شيوه نگارش، دو نوع دانش جدا از همند. در اين نوع نگارش، علاوه بر متون تاريخ و گفتار شاهدان و راويان، از علوم چندى مانند: روان شناسى، جامعه شناسى، جغرافياشناسى، باستان شناسى و غيره بهره گرفته مى شود، و حوادث تاريخى به صورتى مسلسل كه هر كدام، ديگرى را پشت سر مى آورد همراه با ريشه ها و آثار و نتائج آن ها، ترسيم مى گردد.

نقطه ضعفى كه در اين نوع از نگارش تاريخ وجود دارد، اين است كه غالباً تاريخ از تصرفّ هاى بى جا و تفسير به رأى هاى غلط، مصون نمانده، و حوادث