نکته‌ها

اشاره

در «المنار» جمله «مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُمْ» را از معنای ظاهری آن خارج کرده و گفته: معنای موت آنست که دشمن بر آنها فشار آورد، نیرو و استقلالشان را از بین برد تا جایی که امت به حساب نمی‌آمدند، معنای زنده شدن آنست که استقلال به آنها برگشت.
منشأ این تأویل ظاهرا ترس از افکار زمان و یا عدم تحلیل علمی آنست، ولی این تأویل کاملا بر خلاف ظاهر است درست است که ما از تحلیل علمی چیزهایی از قبیل اژدها شدن عصا شکافتن دریا، نسوختن ابراهیم علیه السّلام در آتش، عاجزیم اما اینها از قدرت خدا که زمام علل و عوامل طبیعت در دست اوست بعید نمی‌باشد، خدا در مقابل نظامات خلقت دست بسته نیست بهتر است ظواهر اینگونه آیات را در نظر بگیریم و از انکار مردم نترسیم و آن گاه آنها را نمونه‌ای از رجعت و قیامت بدانیم تا مفاهیم اسلامی باذهان مردم مأنوستر باشد.