ميرسد پس آن فعل از ما صادر ميشود و در جناب مقدس الهى چون اختلاف احوال و عوارض نميباشد پس همان علمى كه حقتعالى دارد كه وجود فلان امر در فلان وقت براى نظام عالم اصلح است سبب وجود آن ميشود در آن وقت لهذا متكلمين اماميه گفته‌اند كه اراده بعلم بر ميگردد و علم با صلح اراده است و در احاديث اين باب سخن بسيار است و از براى مكلف همين بس است كه بداند كه افعال از حقتعالى باراده و اختيار موافق حكمت و مصلحت صادر ميشود و در آن افعال مجبور نيست.

فصل هشتم آنكه حقتعالى متكلمست‌

يعنى ايجاد حروف و اصوات مينمايد در جسم بى‌آنكه او را عضوى و دهانى و زبانى بوده باشد چنانچه بقدرت كامله ايجاد سخن در درخت كرد و حضرت موسى عليه السّلام شنيد و ايجاد كلام در آسمان ميكند و ملائكه ميشنوند و وحى مى‌آورند يا ايجاد نقوش ميكند در الواح آسمان و ملائكه ميخوانند و وحى مى‌آورند و ايجاد آنها در قلوب ملائكه و انبياء و اوصياء مينمايد و تكلم از صفات ذات الهى نيست كه قديم باشد بلكه از صفات فعل است و حادث است زيرا كه آنچه كمال حقتعالى است علم بآن معانى و حروف است و قدرت بر ايجاد حروف و اصوات در هر چه خواهد دارد و اين دو صفت قديمند و عين ذاتند و اين صفات را جدا ذكر كرده‌اند براى آنكه بناى بعثت انبيا و تكاليف حقتعالى و انزال كتب و وحيهاى الهى بر اينست و كلامهاى خدا كه در قرآن مجيد و ساير كتب آسمانيست همه حادث است و علم حقتعالى بآنها قديمست و اين غير كلام است و كلام نفسى كه اشاعره قائلند باطلست‌

فصل نهم بايد دانست كه حقتعالى صادقست‌

و كذب و دروغ مطلقا بر او روا نيست زيرا كه عقل حكم ميكند كه كذب قبيح است و او از قبايح منزه است و دروغ مصلحت‌آميز كه بر ما رواست باعتبار ارتكاب اقل قبيحى است و اين از عجز ما است كه قادر نيستيم كه مفسده كلام راست را دفع كنيم و خدا بعجز موصوف نميشود و ايضا اجماع مليين و ارباب عقول منعقد است بر آنكه حقتعالى صادق است در جميع افعال و اقوال و احوال و كتب الهيه مشحونست بآن و از جمله ضروريات دين است.

فصل دهم آنكه صفات كماليه الهى عين ذات مقدس او است‌

باين معنى كه او را صفت موجودى نيست كه قائم بذات مقدس او باشد بلكه ذات او قائم مقام جميع صفات است چنانچه در ما ذاتى هست و صفت قدرت موجوديست كه عارض آن ذات‌