«هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ»، [1] آیه شریفه در صدد بیان مراتب احسان در احسان مقدم و احسان تالی است. از آنجا که حقیقت احسان، بخشیدن به بیش از آنچه بر او لازم است، و یا دریافت کردن کمتر از آنچه حقّ اوست، بوده، پس در برابر احسان، لازم است بخششی انجام شود که در مرتبه عالی‌تری است، و اگر معادل باشد، دوّمی را احسان نگویند، بلکه آن را تجلّی‌گاه عدالت خوانند. لذا اگر بنا باشد کسی جزای احسان کس دیگر را با احسان پاسخ گوید، باید احسان او در مرتبه و فضلی بالاتر از احسان نخست باشد. آیه شریفه جزای احسان کسی را عنوان می‌کند که در دنیا دارای فضیلت احسان است و بیان می‌دارد که جزادهنده او خدای متعال است که در آخرت جزای حقیقی او را خواهد داد؛ چنان‌که در این جهان نیز او را به پاداش وضعی‌اش می‌رساند:
«إِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ»، [2] «وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ»، [3] «لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةٌ»، [4] «لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنی وَ زِیادَةٌ.» [5]
درباره این آیه از امیر مؤمنان، علی علیه السّلام، روایت شده که «الْحُسْنی بهشت بوده و «زِیادَةٌ» هم همان دنیاست. هم‌چنین از امام باقر علیه السّلام روایت شده که «الْحُسْنی بهشت بوده و «زِیادَةٌ» نیز دنیاست؛ بدین معنا که آنچه را خدای متعال در دنیا به آنان اعطا نموده، در آخرت به حساب نمی‌آورد و در جهان آخرت، پاداش دنیا و آخرت را برای آنان جمع می‌نماید. [6]