نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 653
خود
را با نیروی فکر و اندیشه و عبرت مداوا مینمود، و تنها سراغ کاری میرفت
که به سود (دین یا دنیای) او بود؛ در اموری که به او ارتباط نداشت، هرگز
دخالت نمیکرد، و از اینرو، خداوند حکمت را به او ارزانی داشت. [1] فی
قوله تعالی: «وَ اذْکُرْنَ ما یُتْلی فِی بُیُوتِکُنَّ مِنْ آیاتِ اللَّهِ
وَ الْحِکْمَةِ» [2] هم فرموده: در اینکه میان «آیاتِ اللَّهِ» و حکمت چه
فرقی است؟ بعضی از مفسران گفتهاند: هر دو اشاره به قرآن است، منتها تعبیر
به «آیاتِ»، جنبه اعجاز آن را بیان میکند، و تعبیر به حکمت، محتوای عمیق و
دانشی را که در آن نهفته است، بازمیگوید. بعضی دیگر گفتهاند: آیات
اللّه، اشاره به آیات قرآن است، و حکمت، اشاره به سنت پیامبر صلّی اللّه
علیه و آله و اندرزهای حکیمانه او. گرچه هر دو تفسیر، مناسب مقام و الفاظ
آیه است، امّا تفسیر اوّل، نزدیکتر به نظر میرسد؛ چرا که تعبیر به تلاوت،
با آیات الهی مناسبتر است. به علاوه، در آیات متعددی از قرآن، تعبیر
«نزول» در مورد آیات و حکمت، هر دو، آمده است، مانند: آیه 231 بقره: «وَ ما
أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنَ الْکِتابِ وَ الْحِکْمَةِ». شبیه همین تعبیر در
آیه 113 سوره نساء نیز آمده است. [3] نیز فی قوله تعالی: «وَ آتَیْناهُ
الْحِکْمَةَ وَ فَصْلَ الْخِطابِ»، [4] فرموده: و به او؛ یعنی داوود نبی
علیه السّلام، حکمت و علم و دانش دادیم: «وَ آتَیْناهُ الْحِکْمَةَ»؛ همان
حکمتی که قرآن درباره آن میگوید: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ
أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً.»: هرکس حکمت به او اعطا شده، خیر فراوان نصیب او
شده است. حکمت، گاه جنبه علمی دارد، که از آن، تعبیر به «معارف عالیه»
میشود، و گاه جنبه عملی، که از آن، تعبیر به «اخلاق و عمل صالح» میگردد، و
داوود از همه اینها بهره وافر داشت. آخرین نعمت بزرگ خدا بر داوود، این
بود که میفرماید: و ما به او علم قضا و داوری صحیح و عادلانه دادیم: «وَ
فَصْلَ الْخِطابِ». تعبیر از داوری، به «فصل الخطاب»، [1]. تفسیر نمونه، ج 17، ص 37- 36 و 49- 46. [2]. احزاب/ 34. [3]. تفسیر نمونه، ج 17، ص 296. [4]. ص/ 20.
نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 653