پس از برگزارى نماز جمعه كشف شد كه نماز جمعه ديگرى بر او سابق يا مقارنش در مسافت كمتر از يك فرسخ برپا شده بوده به جا آوردن نماز ظهر واجب خواهد بود، و فرقى نيست بين اين كه اين كشف در وقت يا در خارج وقت باشد و بر پا نمودن نماز جمعه در صورتى مانع از نماز جمعۀ ديگر در مسافت مزبور مى‌شود كه خود صحيح و جامع شرايط باشد، و الاّ در مانع بودنش اشكال است و اقرب مانع نبودن است [1]. مسأله هر گاه نماز جمعه‌اى كه داراى شرايط است برپا شود، بنا بر احتياط حضورش واجب است. و در وجود حضور چند چيز معتبر است: اول: آن كه مكلف مرد باشد، و حضور جمعه بر زنان واجب نيست. دوم: آزادى، پس حضور در نماز جمعه بر بندگان (برده) واجب نيست. سوم: حاضر بودن، پس بر مسافر واجب نيست و در مسافر فرقى نيست كه تكليف او در نماز قصر باشد يا تمام. مثل مسافرى كه قصد اقامه نموده باشد. چهارم: سلامت از بيمارى و كورى، پس بر بيمار و كور واجب نيست. پنجم: پير نبودن، پس بر پير مردان واجب نيست. ششم: آن كه بين جاى شخص و جايى كه نماز جمعه برپا مى‌شود بيش از دو فرسخ فاصله نباشد و بر كسى كه سر دو فرسخى است حضور واجب است و هم چنين بر كسى كه حضور جمعه بر او دشوار باشد، حضور واجب نيست بلكه بعيد نيست كه اگر باران باشد حضور واجب نشود هر چند حرج و مشقتى نداشته باشد [2].

چيزهايى كه در نماز جمعه معتبر است

مسأله چند حكم كه به نماز جمعه راجع است از اين قرار است: اول: كسى كه نماز جمعه از او ساقط شده و حضورش واجب نباشد، جايز است در اول وقت مبادرت به نماز ظهر نمايد [3]. دوم: هر گاه در بلد انسان نماز جمعه جامع الشرائط برپا مى‌شود، بنا بر احتياط جايز