ركعت دوم برسد آن‌گاه دو سجده را به نيت سجده‌هاى ركعت اول نماز خود همراه امام به جا آورد و سپس ركعت دوم را فرادى بخواند و نمازش صحيح است. ولى اگر آنها را به نيت سجده‌هاى ركعت دوم و يا به نيت متابعت امام انجام دهد (2) احتياط واجب آن است كه از آن دو سجده صرف نظر كرده و دو سجدۀ ديگر به نيت سجده‌هاى ركعت اول به جا آورد و سپس به ركعت دوم بپردازد و پس از اتمام نماز، نماز ظهر را هم به جا آورد.

(1) مكارم: احتياط واجب در اين صورت اعاده نماز به صورت ظهر بعد از اتمام نماز جمعه است.

(2) تبريزى: نماز جمعه‌اش باطل شده و بايد نماز ظهر را بخواند لكن احتياط مستحب در اين صورت آن است كه از آن دو سجده صرف نظر كرده و دو سجدۀ ديگر به نيت سجده‌هاى ركعت اول به جا آورد و سپس به ركعت دوم بپردازد و پس از اتمام نماز، نماز ظهر را هم به جا آورد.

اراكى: مسأله اگر مأموم در اثر ازدحام جمعيت نتوانست دو سجدۀ ركعت اول را انجام دهد، چون يك ركن نماز كم شده است، احتياط واجب آن است كه به صورت جمعه تمام كند و پس از آن، نماز ظهر را بخواند.

44 اگر مأموم به قصد اتصال به نماز، در ركوع ركعت دوم تكبير بگويد و به ركوع برود ولى شك كند كه ركوع امام را درك كرده يا نه، نماز جمعه او محقق نمى‌شود و احتياط واجب آن است كه آن نماز را به نيت نماز ظهر به پايان برساند (1) و سپس نماز ظهر را اعاده كند

. اين مسأله در رساله آيت اللّٰه اراكى نيست

(1) فاضل: فرادى به پايان برساند.

تبريزى: مسأله چنانكه در مسأله 22 گفته شد اگر مأموم در ركوع ركعت دوم به امام برسد بايد به قصد رجاء، واردِ نماز جمعه شده و ركعت دوّم نماز خود را بطور فرادى بخواند ولى نمى‌تواند به آن اكتفا كند و بايد نماز ظهر را هم به جا آورد.

45 اگر مأمومين پس از اتمام خطبه‌ها و شروع نماز امام، از اقتداء به او خوددارى كنند و امام را تنها بگذارند نماز جمعه منعقد نشده و باطل است و امام مى‌تواند آن نماز را رها نموده و به نماز ظهر بپردازد ولى احتياط مستحب (1) آن است كه نيت خود را به ظهر برگرداند و پس از اتمام آن مجدداً نماز ظهر را بخواند و احتياط بيشتر در آن است كه نماز را با همان نيت نماز جمعه تمام كند و سپس نماز ظهر را به جا آورد.

اين مسأله در رساله آيت اللّٰه اراكى نيست

(1) مكارم: نيازى به اين احتياط و احتياط بعد نيست.

46 اگر نماز جمعه با عدد كامل حد اقل 4 نفر به اضافه امام منعقد شود و لو اين كه فقط تكبير آن را گفته باشند و سپس متفرق شوند، نماز باطل مى‌شود؛ چه همه مأمومين يا بعضى از آنها متفرق شوند و امام باقى بماند و چه بر عكس، چه يك ركعت كامل نماز را خوانده باشند و چه كمتر. ولى احتياط مستحب (1) آن است كه