(2) فاضل: لكن احتياط واجب آن است چنانچه شمارۀ آنها را قبلاً مى‌دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زيادتر را بخواند.

بهجت: چنانچه براى او مشكل نيست و عسر و حرج در كار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پيدا كند به مقدار نمازهاى قضا شده يا اين كه بيشتر نماز قضا خوانده است و اگر تحصيل علم ممكن نيست، به مقدارى كه اطمينان پيدا كند، نماز بخواند؛ و اگر آن هم نشد، به قدرى كه گمان پيدا كند؛ و اين احتياطات، در صورتى است كه مى‌داند يا احتمال مى‌دهد كه سابقاً مقدار آنها را مى‌دانسته و الاّ فقط به قدرى كه يقين دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بيشتر، احتياط كردن خوب است ولى ظاهر اين است كه لازم نيست.

گلپايگانى، خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى، صافى: مسأله كسى كه مثلاً چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شمارۀ آنها را نمى‌داند مثلاً نمى‌داند كه سه يا چهار يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است. ولى بهتر آن است كه به قدرى نماز بخواند كه يقين كند تمام آنها را خوانده است مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد كه بيشتر از ده نماز نبوده (خوئى، تبريزى، سيستانى: احتياطاً) ده نماز صبح بخواند.

خوئى، تبريزى، سيستانى: يا فراموش كرده، . .

زنجانى: و احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر را بخواند؛ بخصوص اگر شمارۀ آنها را مى‌دانسته و فراموش كرده، مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده و يقين دارد كه بيشتر از ده نبوده، به احتياط مستحب ده نماز صبح بخواند.

گلپايگانى، صافى: ولى اگر شمارۀ آنها را مى‌دانسته و فراموش كرده. .

[مسأله 1384 كسى كه نماز قضا از همين روز يا روزهاى پيش دارد]

مسأله 1384 كسى كه نماز قضا از همين روز يا روزهاى پيش دارد مى‌تواند قبل از خواندن نمازى كه قضا شده نماز ادايى را بخواند و لازم نيست نماز قضا را جلو بيندازد (1) .

(1) بهجت: گرچه مطابق احتياط است.

گلپايگانى، خويى، تبريزى، صافى: مسأله كسى كه فقط يك نماز قضا از روزهاى پيش دارد، بنا بر احتياط مستحب (خوئى، تبريزى: بهتر اين است كه) اگر ممكن است بايد اوّل آن را بخواند بعد مشغول نماز آن روز شود. و نيز اگر از روزهاى پيش نماز قضا ندارد ولى يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده است، در صورتى كه ممكن باشد بنا بر احتياط مستحب بايد (خوئى، تبريزى: بهتر اين است كه) نماز قضاى آن روز را پيش از نماز اداء بخواند.

فاضل: مسأله كسى كه نماز قضاى روزى كه مى‌خواهد نماز اداء را بخواند بر او واجب باشد احتياط واجب، تقديم نماز قضاء بر نماز اداء همان روز است.

زنجانى: مسأله كسى كه فقط يك نماز قضا از روزهاى پيش دارد بنا بر احتياط اگر ممكن است اول آن را بخواند، بعد مشغول نماز آن روز شود و نيز اگر يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده است، در صورتى كه ممكن باشد، بنا بر احتياط نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند.