و احتياط مستحب آن است كه اگر يك سجده را فراموش كند يا اين كه در جائى كه بايد بايستد مثلاً در موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشيند، و در موقعى كه بايد بنشيند مثلاً موقع تشهد، اشتباهاً بايستد، دو سجده سهو به جا آورد؛ بلكه براى هر چيزى كه در نماز اشتباهاً كم يا زياد كند، دو سجده سهو بنمايد و احكام اين چند صورت در مسائل آينده گفته مى‌شود.

مكارم: مسأله براى چند چيز بنا بر احتياط واجب بايد بعد از نماز دو سجده سهو به دستورى كه گفته مى‌شود به جا آورد: (1) كلام بى‌جا، يعنى سهواً به گمان اين كه نماز تمام شده حرف بزند. (2) سلام بى‌جا، يعنى مثلاً در ركعت دوّم نماز چهار ركعتى سلام بدهد. (3) سجدۀ فراموش شده. (4) تشهّد فراموش شده. (5) به جاى ايستادن سهواً بنشيند، يا به جاى نشستن برخيزد. (6) در شك ميان «چهار و پنج» بعد از سجدۀ دوّم واجب است نماز را تمام كند، بعداً دو سجدۀ سهو به جا آورد. و براى كم و زياد كردن غير اينها سجدۀ سهو مستحب است.

[مسأله 1237 اگر انسان اشتباهاً حرف بزند]

مسأله 1237 اگر انسان اشتباهاً يا به خيال اين كه نمازش تمام شده حرف بزند، بايد (1) دو سجدۀ سهو به جا آورد.

(1) سيستانى: بايد بنا بر احتياط. .

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله (1236) ، شمارۀ 1.

[مسأله 1238 براى حرفى كه از آه كشيدن و سرفه پيدا مى‌شود]

مسأله 1238 براى حرفى (1) كه از آه كشيدن و سرفه پيدا مى‌شود، سجدۀ سهو واجب نيست، ولى اگر مثلاً سهواً آخ يا آه بگويد، بايد سجدۀ سهو نمايد.

اين مسأله، در رسالۀ آيات عظام: بهجت و مكارم نيست

(1) خوئى، تبريزى، زنجانى: براى صدايى. .

سيستانى: مسأله براى صدايى كه از سرفه كردن پيدا مى‌شود، سجدۀ سهو واجب نيست. ولى اگر سهواً ناله بكند يا آه بكشد يا آه بگويد، بايد بنا بر احتياط واجب سجدۀ سهو نمايد.

[مسأله 1239 اگر چيزى را كه غلط خوانده]

مسأله 1239 اگر چيزى را كه غلط خوانده (1) دوباره به طور صحيح بخواند، براى دوباره خواندن آن سجدۀ سهو واجب نيست (2) .

(1) خوئى، زنجانى، سيستانى: سهواً غلط خوانده. .

(2) بهجت: و هم چنين اگر در بين نماز احتياط موجبات سجدۀ سهو پيش بيايد، بنا بر اظهر سجده سهو واجب نمى‌شود.

[مسأله 1240 اگر در نماز سهواً مدتى حرف بزند]

مسأله 1240 اگر در نماز سهواً مدتى (1) حرف بزند (2) و تمام آنها يك مرتبه حساب شود (3) ، دو سجدۀ سهو بعد از سلام نماز كافى است (4) .

(1) گلپايگانى، صافى: سهواً چند كلمه. .

(2) سيستانى: و همه آن ناشى از يك اشتباه باشد دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافى است.

(3) خوئى، تبريزى، زنجانى: عرفاً يك مرتبه حساب شود. .

(4) فاضل: براى تمام آنها كافى است.

مكارم: مسأله اگر در نماز چند كلمه يا چند جمله بگويد به طورى كه از صورت نمازگزار خارج نشود و همۀ آن يكى حساب شود، دو سجدۀ سهو براى همه كافى است.