اين را هم نمى‌تواند، در قلب نيت سجده كند و بنا بر احتياط واجب با دست و مانند آن براى سجده اشاره نمايد.

(1) فاضل: يعنى آن را به قصد سجده مى‌بندد و به نيّت سر برداشتن باز مى‌كند. .

خوئى، بهجت، تبريزى، زنجانى، سيستانى، مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1069.

[مسأله 1071 اگر پيشانى بى‌اختيار از جاى سجده بلند شود]

مسأله 1071 اگر (1) پيشانى بى‌اختيار از جاى سجده بلند شود، چنانچه ممكن باشد (2) بايد نگذارد دوباره به جاى سجده برسد و اين يك سجده حساب مى‌شود، چه ذكر سجده را گفته باشد يا نه و اگر نتواند سر را نگهدارد و بى‌اختيار دوباره به جاى سجده برسد (3) ، روى هم يك سجده حساب مى‌شود و اگر ذكر نگفته باشد بايد بگويد (4) .

(1) زنجانى: اگر پس از آن كه پيشانى به زمين رسيد و بدن آرام گرفت. .

(2) بهجت: چنانچه در موقع سجده استقرار پيدا كرده بود و حالا مى‌تواند خود را نگه‌دارد و به سجده برنگردد. .

(3) سيستانى: همان يك سجده حساب مى‌شود ولى اگر ذكر نگفته باشد احتياط مستحبّ آن است كه آن را بگويد ولى بايد به قصد قربت مطلقه باشد و قصد جزئيت نكند.

(4) خوئى، تبريزى: بنا بر احتياط.

بهجت: و اگر استقرار پيدا نكرده بود حتى اگر مى‌تواند خود را نگه‌دارد، بايد به سجده برگردد و روى هم يك سجده حساب مى‌شود و بايد ذكر را بگويد و اگر سجدۀ اول است، يك سجدۀ ديگر به جا آورد.

گلپايگانى، صافى: مسأله اگر پيشانى بى‌اختيار به جاى سجده بخورد و بلند شود سجده به عمل نيامده است و بايد سجده را به طور صحيح به جا آورد و بعد از تمام شدن احتياط مستحبّ آن است كه دو مرتبه نماز را بخواند.

مكارم: مسأله هر گاه پيشانى بى‌اختيار از جاى سجده بلند شود و برگردد، يك سجده حساب مى‌شود، چه ذكر سجده را گفته باشد يا نه، ولى اگر اختياراً آن را بردارد اگر قبل از ذكر و از روى عمد باشد نمازش باطل است و الاّ اشكال ندارد.

[مسأله 1072 جايى كه انسان بايد تقيه كند]

مسأله 1072 جايى كه انسان بايد تقيه كند مى‌تواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد و لازم نيست براى نماز به جاى ديگر برود (1) .

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) خوئى، تبريزى: ولى اگر بتواند بر حصير يا چيزى كه سجده بر آن صحيح مى‌باشد، طورى سجده كند كه به زحمت نيفتد نبايد بر فرش و مانند آن سجده نمايد.

فاضل: ولى اگر در آن مكان حصير يا سنگ يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است، وجود دارد و بتواند طورى بر آن سجده كند كه خلاف تقيه نباشد بايد بر آن سجده نمايد.

سيستانى: يا نماز را تأخير بيندازد تا در همان جا بعد از رفع سبب تقيه به جا آورد؛ ولى اگر بتواند در همان مكان بر حصير يا چيزى كه سجده بر آن صحيح مى‌باشد، طورى سجده كند كه مخالفت تقيه نكرده باشد نبايد بر فرش و مانند آن سجده نمايد.