سيستانى: مسأله انسان بايد قرائت نماز را صحيح بخواند و كسى كه به هيچ قسم نمى‌تواند همۀ سورۀ حمد را صحيح بخواند، بايد به همان نحو كه مى‌تواند بخواند اگر مقدارى را كه صحيح مى‌خواند معتنىٰ به باشد ولى اگر آن مقدار ناچيز باشد، بايد بنا بر احتياط واجب مقدارى از بقيۀ قرآن را كه مى‌تواند صحيح بخواند به آن ضميمه كند و اگر نمى‌تواند بايد تسبيح را به آن ضميمه كند و امّا كسى كه نمى‌تواند به كلّى سوره را صحيح بخواند لازم نيست چيزى عوض آن بخواند و در هر صورت احتياط مستحبّ آن است كه نماز را به جماعت به جا آورد.

[مسأله 998 كسى كه حمد و سوره و چيزهاى ديگر نماز را به خوبى نمى‌داند]

مسأله 998 كسى كه حمد و سوره و چيزهاى ديگر نماز را به خوبى نمى‌داند (1) و مى‌تواند ياد بگيرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است بنا بر احتياط واجب (2) در صورتى كه ممكن باشد، بايد نمازش را به جماعت بخواند (3) .

(1) اراكى: و نمى‌تواند آن را به جماعت بخواند اگر مى‌تواند ياد بگيرد، بايد ياد بگيرد. [پايان مسأله]

(2) [عبارت «بنا بر احتياط واجب» در رساله آيات عظام: خوئى و تبريزى نيست]

(3) نورى: بنا بر احتياط واجب بايد نمازش را به جماعت بخواند، مگر اين كه بر او حرج و مشقت باشد.

بهجت: اگر وقت تنگ است، دو صورت دارد: (1) اگر در ياد گرفتن كوتاهى كرده، در صورتى كه عسر و حرج نباشد بنا بر أظهر بايد نمازش را به جماعت بخواند، يا كسى بخواند و او هم همراه او بخواند يا اگر ممكن است از روى نوشته‌اى بخواند. (2) اگر كوتاهى نكرده بنا بر احتياط مستحب اين كارها را انجام دهد. اگر كسى از قرآن هيچ نمى‌داند به مقدارى كه واجب است در نماز از قرآن بخواند، تسبيح و تهليل و تكبير مى‌گويد.

مكارم: مسأله كسى كه در ياد گرفتن قرائت و ذكر نماز كوتاهى كرده نمازش باطل است و اگر وقت تنگ شده احتياط واجب آن است كه با جماعت نماز بخواند و اگر دسترسى به جماعت ندارد، نمازش در تنگى وقت صحيح است.

سيستانى: مسأله كسى كه حمد را به خوبى مى‌داند بايد سعى كند وظيفه خود را انجام دهد چه با ياد گرفتن يا تلقين باشد و چه با اقتدا در جماعت يا تكرار نماز در مورد شك باشد و اگر وقت تنگ شده است، چنانچه نماز را به طورى كه در مسأله پيش گفته شد، بخواند نمازش صحيح است ولى در صورتى كه در ياد گرفتن كوتاهى كرده باشد اگر ممكن باشد براى فرار از عقوبت، نمازش را به جماعت بخواند.

[مسأله 999 براى ياد دادن واجبات نماز مزد نگيرند]

مسأله 999 احتياط واجب آن است (1) كه براى ياد دادن واجبات نماز مزد نگيرند ولى براى مستحبات آن اشكال ندارد (2) .

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) نورى: بهتر آن است. .

فاضل: احتياط مستحب آن است. .

(2) مكارم: مگر اين كه از شعائر دين باشد يا حفظ احكام الهى منوط به تعليم آن گردد.