[مسأله 968 اگر موقع خواندن حمد و سوره]

مسأله 968 اگر موقع خواندن حمد و سوره، يا خواندن تسبيحات (1) بى‌اختيار به قدرى حركت كند كه از حال آرام بودن خارج شود (2) ، احتياط واجب (3) آن است كه بعد از آرام گرفتن بدن، آن چه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) فاضل: اگر موقع خواندن حمد و سوره يا ذكر واجب. .

(2) مكارم: و يا مثلاً در ميان جمعيّت باشد و به او تنه بزنند و او را حركت دهند. .

(3) خوئى، تبريزى، سيستانى: احتياط مستحب. .

[مسأله 969 اگر در بين نماز از ايستادن عاجز شود]

مسأله 969 اگر در بين نماز از ايستادن عاجز شود بايد بنشيند (1) و اگر از نشستن هم (2) عاجز شود بايد بخوابد ولى تا بدنش آرام نگرفته بايد چيزى نخواند (3) .

(1) اراكى: مگر بداند كه بعد از آن قبل از گذشتن وقت توانايى بر ايستاده خواندن نماز را پيدا مى‌كند كه در اين صورت بايد نماز را قطع كند و بعداً بخواند. .

(2) بهجت: به همه اقسامش. .

(3) اراكى: تا بدنش آرام نگرفته، بنا بر احتياط واجب قرائت و ذكر را تنها به قصد قربت بخواند نه به قصد ذكرى كه در نماز دستور داده‌اند.

خوئى، سيستانى، تبريزى: بايد چيزى از ذكرهاى واجب را نگويد.

فاضل: بايد چيزى از واجبات نماز را نخواند.

زنجانى: نبايد ذكر واجب بلكه به احتياط واجب چيزى از ذكر مستحب را به قصد ورود بخواند.

[مسأله 970 تا انسان مى‌تواند ايستاده نماز بخواند]

مسأله 970 تا انسان مى‌تواند ايستاده نماز بخواند، نبايد بنشيند مثلاً كسى كه در موقع ايستادن، بدنش حركت مى‌كند يا مجبور است به چيزى تكيه دهد، يا بدنش را كج كند (1) (يا خم شود يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد (2)) بايد به هر طور كه مى‌تواند ايستاده نماز بخواند ولى اگر به هيچ قسم حتى مثل حال ركوع هم نتواند بايستد، (3) بايد راست بنشيند و نشسته نماز بخواند.

(1) خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى: مختصرى كج كند. .

(2) گلپايگانى، صافى: بيشتر از معمول باز بگذارد. .

[قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئى، زنجانى، سيستانى و تبريزى نيست]

(3) خوئى، بهجت، تبريزى، سيستانى، زنجانى: اگر به هيچ قسم نتواند بايستد. .

مكارم: مسأله كسى كه نمى‌تواند ايستاده نماز بخواند بايد بنشيند ولى اگر بتواند بايستد و به عصا يا ديوار و مانند آن تكيه كند، يا پاهايش را از هم دور بگذارد بايد ايستاده نماز بخواند مگر اين كه فوق‌العاده براى او زحمت داشته باشد.

مسأله اختصاصى

بهجت: مسأله 795 اگر كسى نمى‌تواند هم بايستد و هم ركوع و سجود را انجام دهد، بلكه يا بايد بايستد و براى ركوع و سجود اشاره كند و يا بنشيند و ركوع و سجود را بدون اشاره انجام دهد، بنا بر أظهر بايد صورت اول را اختيار كند.