مسألۀ 15 آب يا مطلق است يا مضاف: آب مضاف آبى است كه آن را از چيزى بگيرند، مثل آب هندوانه و گلاب؛ يا با چيزى مخلوط باشد، مثل آبى كه به قدرى با گِل و مانند آن مخلوط شود، كه ديگر به آن آب نگويند؛ و غير اينها آب مطلق است و آن بر پنج قسم است: اول: آب كر. دوم: آب قليل. سوم: آب جارى. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.
(1) مكارم: مسأله آب يا «مطلق» است يا «مضاف» ؛ آب مضاف آبى است كه به تنهايى به آن، آب گفته نشود، مثلاً بگويند «آب ميوه» ، «آب نمك» و «آب گِل» . امّا آب مطلق آن است كه مىتوان بدون هيچ قيد و شرطى به آن آب گفت، مثل آبهاى معمولى. آب مطلق اقسامى دارد كه هر كدام حكمى دارد و آن پنج قسم است: اوّل: آب كُر دوّم: آب قليل. سوّم: آب جارى و آبهاى لولهكشى. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه، ولى همۀ اين آبها پاك و پاككنندهاند امّا آب مضاف چيزى را پاك نمىكند، بلكه با ملاقات به نجس، نجس مىشود.
زنجانى: مسأله آب مطلق: مايعى است كه بدون قيد و اضافه به آن آب گفته شود، هر چند به آن آب با اضافه هم گفته شود، مثلاً آب رود خانه كه به گل مخلوط شده باشد اگر چه به آن آب گل نيز بگويند چنانچه بتوان كلمه آب را بدون قيد و اضافه در بارۀ آن بكار برد، آب مطلق مىباشد ولى اگر تنها آب گل به آن گفته شود، ديگر آب مطلق نمىباشد. آب مضاف: مايعى است كه تنها با قيد و اضافه به آن آب گفته شود، مانند آب هندوانه و گلاب.
آب مطلق بر پنج قسم است:
اول: آب كر. دوم: آب قليل. سوم: آب جارى. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.
1 آب كُر
[مسأله 16 آب كُر]
مسأله 16 آب كُر (1) مقدار آبى است كه اگر در ظرفى كه درازا و پهنا و گودى آن (2) هر يك سه وجب و نيم (3) است بريزند آن ظرف را پر كند. (4) و وزن آن از صد و بيست و هشت من تبريز بيست مثقال كمتر است (5) و به حسب كيلوى متعارف بنا بر أقرب 419/377 كيلوگرم مىشود.