(1) بهجت: در صورتى كه اجحاف نباشد. .

(2) زنجانى: اگر تهيۀ آب براى او مشقت غير قابل تحمل دارد يا هتك حيثيت او باشد، واجب نيست.

مكارم: مسأله اگر براى بيرون آوردن آب از چاه وسايلى لازم است، بايد تهيّه كند يا كرايه نمايد، هر چند به چند برابر قيمت معمول باشد، امّا اگر تهيّۀ وسايل يا خريدن خود آب وضو آن قدر هزينه مى‌خواهد كه نسبت به حال او ضرر دارد، واجب نيست.

[مسأله 666 اگر ناچار شود كه براى تهيۀ آب قرض كند]

مسأله 666 اگر ناچار شود كه براى تهيۀ آب قرض كند، بايد قرض نمايد ولى كسى كه مى‌داند يا گمان دارد كه نمى‌تواند قرض خود را بدهد (1) واجب نيست قرض كند.

(1) بهجت: كسى كه مى‌ترسد نتواند قرض خود را بدهد. .

زنجانى: كسى كه نمى‌تواند قرض خود را بدهد. .

[مسأله 667 اگر كندن چاه مشقّت ندارد]

مسأله 667 اگر كندن چاه مشقّت ندارد (1) ، به احتياط واجب (2) بايد براى تهيۀ آب، چاه بكند.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه مكارم نيست

(1) خوئى، سيستانى: مشقّت زيادى ندارد. .

زنجانى: مشقت غير قابل تحمل ندارد. .

(2) [عبارت «به احتياط واجب» در رساله آيات عظام: خوئى، اراكى، گلپايگانى، صافى، تبريزى و زنجانى نيست

بهجت: مسأله اگر حفر چاه مشقّت ندارد، بايد براى تهيۀ آب، چاه حفر كند. مگر اين كه ضرر غير مالى مهمى در اين كار باشد كه به خاطر آن، ديگر اين كار واجب نباشد.

فاضل: مسأله اگر كندن چاه مشقتى كه معمولاً تحمل نمى‌شود ندارد بايد براى تهيه آب، چاه بكند.

[مسأله 668 اگر كسى مقدارى آب بى‌منّت به او ببخشد]

مسأله 668 اگر كسى مقدارى آب بى‌منّت (1) به او ببخشد بايد قبول كند.

(1) فاضل: بدون منتى كه معمولاً تحمل نمى‌شود. .

مكارم: بدون منّت فوق‌العاده. .

زنجانى: مسأله اگر كسى مقدارى آب به او ببخشد بايد قبول كند، مگر منتى داشته باشد، كه غير قابل تحمل باشد يا هتك حيثيت شخص باشد.

سوم: از موارد تيمم [ترس از ضرر]

[مسأله 669 اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد]

مسأله 669 اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد، يا بترسد كه به واسطۀ استعمال آن مرض يا عيبى در او پيدا شود (1) ، يا مرضش طول بكشد يا شدّت كند، يا به سختى معالجه شود، بايد تيمّم نمايد، ولى اگر آب گرم براى او ضرر ندارد، بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند (2) .

(1) سيستانى: اگر استعمال آب موجب مرگ او باشد يا از استعمال آن مرض يا عيبى در او پيدا شود. .

(2) خوئى: در مواردى كه غسل لازم است.

بهجت: در صورتى كه مخارج گرم كردن در حدّ متعارف باشد نه خارج از حدّ معمول.

سيستانى: اگر بتواند ضرر آب را به طورى برطرف كند مثل اين كه آب را گرم كند، بايد اين كار را بكند و وضو بگيرد و در مواردى كه غسل لازم است غسل كند.