بديهى است، آن كس كه چنين برداشتى از مسأله مرگ دارد هرگز نمى‌گويد مرگ بى حاصل، بدون دليل، و يا مثلًا از طريق انتحار و خودكشى، دريچه به آنچنان عالمى است، بلكه او به استقبال مرگى پرشكوه مى‌شتابد كه در راه هدف و آرمان پاك و آميخته با قهرمانى و فداكارى و شهامت باشد، مرگى كه انسان را از تن در دادن به ذلت و هر گونه بدبختى به خاطر چند روز عمر بيشتر مى‌رهاند.

عامل ديگر وحشت از مرگ‌

جمعى ديگر نيز هستند كه از مردن وحشت دارند، نه به خاطراينكه مرگ را به معنى فنا و نيستى مطلق تفسير كنند، و منكر زندگانى پس از آن باشند، بلكه به خاطر اينكه آنقدر پرونده اعمال خود را سياه و تاريك مى‌بينند كه شكنجه‌هاى طاقت فرسا و مجازات‌هاى دردناك بعد از مرگ را گويا با چشم خود مشاهده مى‌كنند و يا لااقل چنين احتمالى را مى‌دهند.

اينها نيز حق دارند از مرگ بترسند، زيرا به مجرمى مى‌مانند كه از پشت ميلمه‌هاى زندان آزاد شده و به سوى چوبه دار مى‌رود، البته آزادى خوب است، اما نه آزادى از زندان به سوى چوبه دار!

آزادى اينها هم از زندان بدن، يا زندان دنيا، نيز توأم با رفتن به سوى چوبه دار است، «دار» نه به معنى اعدام بلكه به معنى شكنجه هايى بدتر از آن.

اما آنها كه نه مرگ را فنا مى‌بينند، نه پرونده تاريك و سياه دارند چرا از مرگ بترسند؟ چرا از مرگ در راه هدف‌هاى پاك وحشت داشته باشند؟ چرا؟ ...