نظريه سوم مى‌گويد:

در مغز آدمى يك سيستم فعال وجود دارد كه مغز را به كار وا مى‌دارد، هنگامى كه اين سيستم فعال از كار افتاد انسان مى‌خوابد اين سيستم فعال عصبى كه حكم گاز اتومبيل را دارد بر اثر خستگى خاموش مى‌شود.

اما اين خستگى چيست؟ و چرا اين سيستم فعال عصبى از كار مى‌افتد؟

اينها سؤالاتى است كه پاسخ روشنى هنوز براى آن ندارند.

از آنچه گفته شد چنين نتيجه مى‌گيريم كه با تمام گفتگوها و بررسى‌هايى كه درباره حقيقت خواب شده است هنوز راز اصلى اين مسئله در پرده‌اى از ابهام باقى مانده است و ممكن است تحقيقات آينده دانشمندان پرده از روى آن بردارد.

رؤيا و خواب ديدن‌

از اصل مسأله خوابيدن مهمتر، «خواب ديدن و رؤيا» است. همان صحنه‌هاى گوناگون زشت و زيبا، دلپذير و غم‌انگيز، وحشتناك و روح افزا كه انسان در خواب مى‌بيند.

هميشه انسان در اين فكر بوده كه راستى اين صحنه هائى كه در خواب مى‌بيند چيست و سرچشمه اصلى رؤيا كجاست؟

چه عامل مرموزى در كار است كه اين صحنه‌ها را در ساعات خواب در برابر انسان مجسم مى‌سازد؟

درباره حقيقت رؤيا، تفسيرهاى زيادى شده است كه مى‌توان آنها را به دو بخش تقسيم كرد: