در اين كه ميان «رؤوف» و «رحيم» چه تفاوتى است؟ بعضى از علماى لغت گفته‌اند «رأفت» مرتبه بالاترى از «رحمت» است. [1] به اين ترتيب، در رهبران و مديران و فرماندهان، مرتبه والاى محبّت لازم است نه فقط يك مرحله ساده و عادى.

و بعضى از مفسّران معتقدند كه «رحمت» در مقابل «خطاكاران» است و «رأفت» در مورد افرادى كه نياز به كمك دارند؛ و به تعبير ديگر، اوّلى جبنه منفى دارد و دوّمى جنبه مثبت؛ و طبق اين تفسير مدير بايد نسبت به تمام افراد حتّى خطاكاران مهربان باشد، و هم نيازهاى آنها را در نظر بگيرد.

يك فرمانده نمونه از ديدگاه على عليه السلام‌

فرمان مولا على عليه السلام درباره مالك اشتر كه يكى از فرماندهان بزرگ و نمونه در تاريخ اسلام بوده، رهنمودى است پربار در تمام زمينه‌هاى مديريّت!

امير مؤمنان على عليه السلام درباره شخص او (قطع نظر از توصيفهائى كه در فرمان معروف او آمده است)، در نامه‌اى كه به مردم مصر به هنگام اعزامش به عنوان يك استاندار مى‌نويسد، چنين مى‌فرمايد:

أَمَّا بَعْدُ، فَقَدْ بَعَثْتُ إِلَيْكُمْ عَبْداً مِنْ عِبادِ اللَّهِ،

لايَنامُ أَيَّامَ الْخَوْفِ،

وَلايَنْكُلُ عَنِ الْأَعْداء سَاعَات الرَّوْعِ،

اشَدَّ عَلَى‌ الفُجَّارِ مِنْ حَريقِ النَّارِ،

وَهُوَ مالِكَ بْنُ الحارِثِ اخُومَذْحِجٍ،

فَاسْمِعُوا لَهُ وَأَطيعُوا أَمْرَهُ فيما طَابَقَ الْحَقَّ فَإِنَّهُ سَيْفٌ مِنْ سُيُوفِ اللَّهِ،

[1]- لسان العرب، مادّه رأفت.