جنگ از بهترين روشها معرّفى كرده‌اند.

به همين دليل، هيچ مدير و فرمانده مسلمانى نمى‌تواند خود را از مطالعه حالات پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم مخصوصاً بخشهاى مربوط به غزوات بى‌نياز ببيند.

همچنين بررسى برنامه‌هاى مؤثّر اميرمؤمنان على عليه السلام چه در مبارزاتى كه همراه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به عنوان يك افسر نيرومند با دشمنان داشت، و چه جنگهائى را كه شخصاً فرماندهى لشگر را در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بر عهده داشت، و چه در پيكارهاى او در سه جنگ معروف با «ناكثين» و «قاسطين» و «مارقين» (پيمان شكنان جنگ جمل، جبّاران شام، و خوارج نهروان) بعد از پيامبر رهبرى نمود.

همه آن غزوات و اين جنگها، مملو از نكات مهمّ مربوط به مديريّت و فرماندهى مكتبى و اسلامى است كه مى‌تواند در همه زمينه‌ها الهامبخش باشد.

قرآن مجيد در مورد شخص پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم پنج صفت را به عنوان دلايل شايستگى او براى اين پست و مقام بيان كرده است:

لَقَدْ جائَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ماعَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ:

از سوى خدا پيامبرى به سراغ شما آمد كه از خود شماست (جوشيده از ميان توده‌هاى شما)!

كسى كه ناراحتيهاى شما بر او ناگوار و سنگين است!

و براى هدايت و نجات شما سخت كوشا است!

و نسبت به مؤمنان، مهربان و رحيم است! [1]

به اين ترتيب، جوشيده بودن از ميان توده‌هاى جمعيّت و مردم مستضعف، دلسوزى فوق العاده، علاقه شديد به سامان بخشيدن به كار مردمى كه تحت رهبرى او هستند، و بالاخره مهر و محبّت فوق‌العاده، از ويژگيهاى مهمّ اين پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم و از خصوصيّات رهبرى و مديريّت او، و هم از عوامل پيروزى سريع و عميق او بود.

[1]- سوره توبه، آيه 128.