بس، و در اينجا لازم است نخست سراغ پاسخ اجمالى و كوتاه آن برويم، پس از ذكر اين پاسخ و فراهم شدن زمينه فكرى، بايد به قرآن نزديكتر شويم و اعجاز آنرا از دريچه‌هاى مختلف زير مشروحاً مورد بررسى قرار دهيم:

1- از دريچه جاذبه و كشش فوق‌العاده، شيرينى بيان و رسا بودن عبارات تا آنجا كه مخالفان پيغمبر اسلام (ص) آنرا «سحر بيان»! ناميدند.

2- از دريچه فرهنگ و معارف دينى.

3- از دريچه علوم و دانشهاى گوناگون.

4-/ از دريچه تاريخ.

5- از دريچه قوانين مختلف مدنى و اجتماعى.

6- از دريچه پرده برداشتن از حوادث آينده، و جهات ديگر ...

براى تشخيص اعجاز قرآن بايد معنى «اعجاز» و شرايط آنرا بخاطر بياوريم سپس ببينيم آيا راستى قرآن واجد اين شرائط هست يا نه؟

همانطور كه گفتيم «اعجاز» عبارت از انجام يك كار خارق‌العاده است كا ما فوق استعداد انسانها- حتى نوابغ جهان- باشد و حكايت از اين كند كه يك عامل ما فوق طبيعى در ايجاد آن تأثير داشته است.

هر گاه چنين كارى از كسى سر زند، و همزمان آن دعوى پيامبرى نمايد، و ديگران را به انجام مثل آن دعوت كند، و همه در برابر وى عاجز