اگر مخ جانورى را بردارند ولى اعصابش سالم باشد، زنده مى‌ماند امّا فهم و شعور را به كلّى از دست مى‌دهد. مخ كبوترى را برداشتند، تا مدّتى زنده بود. امّا دانه كه جلويش مى‌ريختند تشخيص نمى‌داد و اگر به پروازش در مى‌آوردند آن قدر مى‌پريد تا به مانعى برخورد و بيفتد.

مى‌گويند در يكى از جراحيها، قسمتى از مخ شخصى را برداشتند او حوادث چند سال از عمرش را فراموش كرد و با كسانى كه در آن مدّت آشنا شده بود اظهار ناآشنايى مى‌كرد.

اين بايگانى عجيب‌

اين قوّه حافظه چه شگفت‌انگيز است؟

هيچ انديشيده‌ايد؟

اين عضو كوچك خطرات يك دوران عمر را با تمام خصوصياتش بايگانى كرده، هر شخصى كه با شما نوعى ارتباط داشته باشد تمام خصوصيات وى از نظر اندازه، شكل، رنگ، لباس، اخلاق و روحيات همه را در بايگانى خود حفظ نموده و براى آن پرونده مخصوصى تشكيل داده است، و هر منظره‌اى را كه ديده‌ايد كيفيت و چگونگى آن را با توجه به اشجار، گياهان و چگونگى آنها نگهدارى كرده، و به مجرّد اين كه با آن شخص يا آن منظره رو به رو شويد پرونده آن را بلافاصله از بايگانى بيرون مى‌كشد، مطالعه‌اى فورى روى آن مى‌كند، تمام وضع گذشته او را با آنچه حالا ديده تطبيق مى‌نمايد سپس دستور احترام و پذيرايى دوست و ابراز تنفّر و دورى از دشمن را مثلًا صادر مى‌كند، ولى اين كار آن به قدر به سرعت انجام مى‌گيرد كه هيچ فاصله زمانى احساس نمى‌شود.

شگفتى اين مسأله وقتى آشكارتر مى‌گردد كه فرض كنيد پرونده‌هاى تمام حوادث دوران عمر يك انسان در اداره‌اى بايگانى شده باشد و افرادى زبر دست مأمور آنها باشند سپس ما روزى يكى از آن پرونده‌ها را كه عكس صاحب آن را دست داريم از مأمور آن بخواهيم آن وقت است كه مى‌فهميم چقدر طول مى‌كشد تا پرنده او را پيدا كنند و مشخصات مربوط به او