اگر اين معارف را در برابر عقايد مذهبى اعراب دوران جاهليّت بگذاريم فاصله‌اى كه در ميان آنها وجود دارد با چيزى غير از «اعجاز» تفسير نخواهد شد زيرا از طرق مادّى مطلقاً تفسيرى براى اين تفاوت نمى‌توان يافت.

آيا ظهور اين گونه عقايد عالى و منطقى و پاك در تمام زمينه‌هاى مذهبى، آن هم از آن محيط جهل و خرافه و بت، نشانه روشنى بر ارتباط آورنده آن با عالم ماوراى طبيعت نيست؟

مقايسه معارف قرآن با تورات و انجيل‌

اكنون نوبت آن رسيده كه اين روش تطبيقى را در مورد قرآن و ساير كتابهاى آسمانى به كار بريم، با اين كه اين كتابها در عصر قرآن به اصطلاح مترقّى‌ترين افكار مذهبى را در برداشتند مى‌بينيم در برابر مباحث عقيده‌اى قرآن چنان كوتاه، كم مايه، تاريك، غير مستدل جلوه مى‌كنند كه هر گونه احتمال اقتباس كردن از آن منتفى مى‌گردد. در اين جا به عنوان نمونه يك حادثه از سرگذشت انبيا را كه هم قرآن مطرح كرده و هم در عهدين است با هم مقايسه مى‌كنيم.

قرآن مسأله آفرينش انسان را چنين مطرح مى‌كند

«خداوند به فرشتگان فرمود: «در روى زمين جانشينى براى خود قرار مى‌دهم گفتند آيا كسى را مى‌آفرينى كه در زمين فساد و خونريزى كند؟ در حالى كه ما تسبيح و حمد تو را به جا مى‌آوريم، خداوند فرمود من چيزهايى مى‌دانم كه شما از آن بى‌خبريد، سپس (آدم را آفريد) و علم اسما (حقايق و اسرار جهان هستى) را به او تعليم داد، سپس موجودات عالم را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود مرا از اسرار اينها آگاه سازيد اگر راست مى‌گوييد، فرشتگان گفتند خداوندا منزهى تو، ما هيچ دانشى نداريم جز آنچه تو به ما آموخته‌اى (و از اين علوم بى‌خبريم) خداوند به آدم فرمود اين حقايق و اسرار را براى آنها بيان كن، و هنگامى كه آدم آنها را بيان كرد خداوند فرمود آيا به شما نگفتم (من چيزهايى مى‌دانم كه شما از آن‌