حتى كار به آنجا رسيد كه عده‌اى پنداشتند روزگار دين سپرى شده است و اكنون علم توانسته جاى آن را بگيرد!

سيل ويرانگر تمدن غرب با همان رنگ ضد دينى و مظاهر فريبنده و تبليغات گسترده خود به كشورهاى اسلامى هجوم آورد. در اين برخورد بود كه نخست پايه ايمان و اعتقاد مذهبى مردم صدمه ديد و سپس استقلال و سيادت آنها از بين رفت. تبليغات زهرآگين تمدن غرب باعث شد تا در ميان ملتهاى اسلامى دو دسته متضاد به وجود آمدند:

1- عده‌اى مانند كشيشان نابخرد با هر چه كه رنگ تجدد داشت مخالفت كردند و تمام مظاهر علم و تمدن جديد را نفى كردند. اينان با چنين مخالفتى، راه را براى پديدآورندگان تمدن جديد هموارتر ساختند تا به هدف خود يعنى استعمار ملتهاى مشرق زمين برسند.

2- عده‌اى ديگر شيفته و فريفته انقلاب صنعتى شدند. اينان ايمان و شخصيت و استقلال خود را فراموش كرده و با تسليم شدن به انديشه‌هاى غربيان، تعاليم مذهبى را تنها همان چيزى پنداشتند كه غربيان تعليم مى ‌دادند. اما آيا مذهبى كه اروپا از شرّ آن رهايى يافت همان مذهب تمدن اسلامى بود؟! در اين بين فقط عده معدودى از مسلمانان روشن بين با پايدارى در برابر اين سيل ويرانگر توانستند از قداست تعاليم اسلامى دفاع كنند.

با شكل‌گيرى نگرش موهوم و استعمارى تفكيك دين از علم، يك آشتى بين طرفداران تمدن جديد و اربابان كليسا به وجود آمد. در واقع كليسا به خدمت استعمار در آمد و استعمارگران توانستند براى تحكيم پايه‌هاى سياست خود در سرزمينهاى اسلامى از تشكيلات‌