در اينجا پرسشى مطرح مى ‌شود: آيا نبايد از هيچ كس فرمانبردارى كرد چون فرمانبردارى فقط بايد از او باشد؟ خير، ما بايد از كسانى كه از طرف او وظيفه راهنمايى ما را دارند اطاعت و فرمانبردارى كنيم.

اما اين اطاعت و فرمانبردارى نه تنها اطاعت از خدا نيست بلكه عين اطاعت از اوست زيرا او خود خواسته براى سعادت ما از فرستادگانش فرمانبردارى كنيم.

اما عامل اصلى اين عبوديت و اطاعت بى‌قيد و شرط از خداوند چيست؟ عواملى چون: بخشنده، نعمت‌ها بودن عظمت و بزرگى مقام، از مصالح واقعى انسان آگاه بودن چيزهايى هستند كه تنها در خداوند يافت مى ‌شوند و هيچ كس ديگرى واجد اين شرايط نيست و «ديگران هم افرادى مثل خود، هستند.»

قرآن مجيد به اين اصل عقلى به صراحت اشاره كرده و مى ‌فرمايد:

«ان الذين تدعون من دون‌الله عباد امثالكم؛ كسانى را كه غير از خدا مى ‌خوانيد (وطوق عبوديت و بندگى آنها را برگردن مى ‌نهيد) بندگانى مثل خود شما هستند (و مانند شما چيزى از خود ندارند).» [1]

اين آيه كريمه بيان مى ‌كند كه غير از شما، همه بندگان خدا هستند و با شما فرقى ندارند؛ يعنى آنان نيز افرادى ناتوان و عاجز هستند كه كوچك‌ترين تأثيرى در زندگى شما ندارند. اگر مدعى شوند كه مى ‌توانند گره‌اى از كار شما بگشايند دروغ مى ‌گويند. روشن‌ترين نشانه عجز و ناتوانى آنها، همين است كه نمى ‌توانند بدون بهره‌گيرى و استعمار ديگران به زندگى خود ادامه دهند.

[1]. سوره اعراف، آيه 93.