است» به چه معنايى است و مفهوم صحيح اين جمله چيست؟!

معناى صحيح اين جمله را بايد در دو قسمت جستجو كرد:

نخست اين كه: «هيچگونه شبيه و نظير و مانندى براى ذات نامتناهى خداوند قابل تصور نيست.»

دوم اين كه: «ذات خدا يك ذات بسيط است و مركب از اجزاء نيست و اصولًا هيچ تركيبى در ذات او وجود ندارد.»

شايد شنيده شود: «خداوند يكى است و دو تا نيست». اين جمله براى كسانى كه استعداد بيشترى براى درك و فهم دقايق، ظرايف مسايل دينى ندارند، معناى درست و دقيقى براى توحيد ذات خداوند است. اين انديشه بيشتر به اين دليل مطرح مى ‌شود كه جمله فوق به صراحت غير خداوند را نفى و وجود او را منحصر در يك شخص بيان كرده است. اما براى كسى كه در انديشه توحيدى خود به دنبال دقت بيشترى است، ديگر اين جمله نه تنها بيان‌كننده معناى صحيح‌ «توحيد» نيست بلكه معناى شرك را در آن مى ‌توان تشخيص داد.

توضيح مطلب به اين صورت است كه اين قسم‌ «توحيد» يك‌ «توحيد عددى» است. در اين انديشه يك مفهوم كلى تصور مى ‌شود و پس از اين تصور است كه بايد مشخص كرد افراد و مصاديق اين مفهوم چه مقدار است. براى مثال خورشيد يك مفهوم كلى دارد و پس از اين مفهوم مى ‌گوييم: در آسمان، خورشيد يكى است و دو تا نيست. در اين جمله مسئله مورد نظر يگانگى عددى خورشيد مطرح است نه يگانگى ذاتى آن، يعنى مى ‌توان درباره مفهوم كلى خورشيد افراد متعددى را تصور كرد اما الان در آسمان فقط يكى از آن افراد وجود