«وَقُلْ رَبِّ زِدْنى عِلْماً؛ بگو پروردگارا علم مرا زيادتر كن»! (طه 114)

اين آيه كه مخاطب در آن شخص پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم است مى‌گويد حتى پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم با آن مقام علم عظيم باز مأمور بود علم بيشترى را طلب كند، و اين نشان مى‌دهد كه انسان در هيچ مرحله از عمر «فارغ التحصيل» نمى‌شود، و مسير علم و دانش و معرفت نقطه پايانى ندارد.

«قالَ لَهُ مُوسى‌ هَلْ اتَّبِعُكَ عَلى‌ انْ تُعَلِّمَنِ مِمّا عُلِّمْتَ رُشْداً؛ موسى به آن مرد عالم الهى (خضر) گفت: آيا من از تو پيروى كنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده است و مايه رشد و هدايت است به من بياموزى»؟ (كهف 66)

و به اين ترتيب موسى آن پيامبر اولوالعزم عليه السلام با آن شرح صدرى كه به مقتضاى‌ «رَبّ اشْرَحْ لى صَدْرى؛ پروردگارا سينه مرا گشاده‌دار» (طه 25) و به مقتضاى‌ ولَمّا بَلغَ اشُدَهُ وَاسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً؛ هنگامى كه او نيرومند و كامل شد حكمت و دانش به او بخشيديم» (قصص 14) مقام علمى بلندى داشت باز مأمور مى‌شود كه در برابر «خضر» زانو زند، و هم‌چون يك شاگرد از او درس بياموزد.

به هر حال اين آيات دليل روشنى بر مسأله امكان و لزوم معرفت و تلاش مستمر و توقف‌ناپذير در مسير فراگيرى علم و شناخت است. [1]

15- كليد نجات انسان معرفت است‌

«قُلْ انَّما اعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ انْ تَقُومُوا للَّهِ مَثْنى‌ وَ فُرادى ثُمَّ تَتَفَكَرُوا؛ بگو: من تنها شما را به يك چيز موعظه مى‌كنم و آن اين‌كه دو نفر دو نفر، يا يك نفر يك نفر (گروهى يا انفرادى) براى خدا بپا خيزد سپس تفكر و انديشه كنيد» (سبا 46)

اين سخن را پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به دانشمندان لجوج و سرسختى مى‌گويد كه‌

[1]. اميرمؤمنان عليه السلام مى‌فرمايد: «الْعِلُمُ ميراثُ اْلَانَبْياءِ وَالْمالُ ميراثُ الْفَراعِنَةِ؛ علم ميراث پيغمبران، و مال ميراث فراعنه است» (بحارالانوار، جلد 1، صفحه 185).