بعضى نيز تصريح كرده‌اند كه «عدو» بر مفرد و تثنيه و جمع هر سه اطلاق مى‌شود. [1]

آيه ششم‌ از آيات سوره محمّد صلى الله عليه و آله و سلم است و در اين سوره اشاره به حجاب‌هاى متعددى از حجاب‌هاى معرفت شده، گاهى فساد در ارض و قطع رحم را سبب كورى و كرى باطنى آنها مى‌شمرد (آيه 23) و گاه ترك تدبر در قرآن را هم رديف قفل بر دل‌ها.

در آيه مورد بحث نيز وسوسه‌ها و تزيينات و تسويلات شيطان را سبب ارتداد گمراهان مى‌شمرد به اين معنا كه در آغاز راه حق را پيدا مى‌كنند و بعد بر اثر تسويلات شيطانى منحرف مى‌شوند تا آن‌جا كه انحراف را براى خود افتخار مى‌شمرد.

در اين‌كه اين آيه اشاره به قوم يهود است كه قبل از قيام پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به واسطه نشانه‌هايى كه از آن حضرت در كتب خود ديده بودند به او ايمان آوردند اما به هنگام ظهورش راه مخالفت پيش گرفتند و اين خود نوعى ارتداد محسوب مى‌شود، و يا اشاره به منافقانى است كه حق را در آغاز پذيرا شدند و بعد پشت كردند، يا در ظاهر پذيرفتند و در باطن مخالفت كردند در ميان مفسّران گفتگو است ولى با توجه به اين‌كه آيات قبل و بعد بيشتر ناظر به «منافقين» است به نظر مى‌رسد كه اين آيه هم اشاره به منافقان باشد، منافقانى كه در آغاز حق را شناختند و بعد به آن پشت كردند.

«امْلى لَهُم» از ماده «املأ» به معناى طولانى كردن و مهلت دادن است‌ [2] و در اين‌جا منظور ايجاد طول امل و آرزوهاى دور و دراز از ناحيه شيطان است، آرزوهايى كه انسان را به خود مشغول مى‌دارد و باطل را در نظرش زينت مى‌دهد و از حق باز مى‌دارد.

[1]. المنار، جلد 8، صفحه 5.

[2]. بايد توجه داشت كه اين ماده از ريشه مَلو (بر وزن سرو) مى‌باشد نه از ريشه مَلأ (باهمزه).