صفت) مى‌كند كه وقتى عمل زشت و قبيحى را انجام مى‌دهند اگر از دليل آن سؤال شود جوابى جز اين ندارند كه بگويند: «اين راه و رسم پدران ماست» به همين نيز قناعت نمى‌كنند بلكه گاه مى‌گويند: «خدا نيز ما را به همين دستور داده است» (وَاللَّهُ امَرَنْا بِها)

قرآن بلافاصله اين تهمت بزرگ را نفى مى‌كند و مى‌گويد:

«خدا هرگز به كارهاى زشت دستور نمى‌دهد چرا به او نسبت‌هايى مى‌دهيد كه نمى‌دانيد»؟

در اين‌كه منظور از فحشا (كار زشت و قبيح) در اين آيه چيست؟ بسيارى از مفسران گفته‌اند اشاره به رسم جمعى از اعراب در عصر جاهليت است كه زن و مرد آنها لخت و برهنه مادر زاد به طواف خانه خدا مى‌پرداختند، به گمان اين‌كه در لباس‌هايى كه مرتكب گناه شده‌اند شايسته نيست خانه خدا را طواف كنند.

و به اين ترتيب عملى به اين زشتى با تقليد كوركورانه در ميان آنها از نسلى به نسل ديگر منتقل مى‌شد و حجاب تقليد اجازه نمى‌داد كه قبح و زشتى اين عمل را درك كنند.

در چهارمين و پنجمين‌ آيه سخن از گروهى از مشركان عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم يا بت‌پرستان و گمراهان اعصار پيشين است كه در برابر دعوت پيامبر اسلام و يا انبياى سلف مى‌گفتند: «ما آداب و رسوم و عقايدى را از نياكان خود به ارث برده‌ايم، و از آنها پيروى، و به آثار آنها اقتدا خواهيم كرد» يعنى تنها دليل‌شان براى مخالفت با انبيا همين مسأله تقليد كوركورانه از پدران و نياكان بود.

به اين ترتيب كفر و بت‌پرستى و انواع گناهان و عادات زشت از طريق تقليد كوركورانه از نسلى به نسلى منتقل مى‌شد، و روح تقليد چنان حجاب ضخيمى بر عقل و فكر آنها مى‌انداخت كه هر حقيقتى را منكر مى‌شدند، قرآن در مقابل اينگونه افراد، گاه مى‌گويد: «مگر نياكان شما جاهل و گمراه نبودند»؟ آيا تقليد جاهل از جاهل صحيح است؟ «أَوَلَوْ كانَ آبائُهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَلا يَهْتَدوُن»؟ (مائده/