قضاوت عجولانه هنگام بروز اين قبيل حوادث، آنها را در قيافه هولناك و تنفّرآميزى مى‌بينند و گاهى از آنها به خشم طبيعت و يا قهر آن! تعبير مى‌كنند، در صورتى كه اگر قيافه واقعى آنها را با عينك عقل و انديشه نگاه كنيم، نتيجه ديگرى به دست مى‌آيد.

توضيح اين كه: قضاوت ما درباره سود و زيان هرچيزى همواره نسبى است، آنچه سود خود ماست خوب و مفيد و آنچه بر زيان ماست بد و مضر مى‌دانيم و هرگز حساب نمى‌كنيم كه فلان حادثه كه در سرنوشت ما اثر بدى گذاشته در اجتماع و آينده چه آثارى به بار خواهد آورد، زيرا يك مادّه شيميايى ممكن است براى ما سمّى مهلك محسوب شود، در صورتى كه ممكن است براى ديگرى دارويى حياتبخش باشد و بالعكس ....

ولى آيا تنها سود و زيان ما مى‌تواند ملاك خوب و بدن بودن يك موجود، يا يك حادثه باشد و يا اين كه براى قضاوت كلّى و نهايى بايد مجموعه تأثيرات اين حادثه را در تمام موارد در نظر بگيريم و روى هم رفته مورد نظر و مطالعه قرار دهيم؟

براى روشن شدن اين حقيقت به مثال ساده زير توجّه كنيد:

هنگامى كه باران شديدى مى‌بارد، قهراً سود و زيانى به بار مى‌آورد؛ قضاوت مردم درباره آن مختلف است كسانى كه در اثر جارى شدن سيل خانه يا مزرعه شان آسيب ديده، ناله كنان مى‌گويند: نمى‌دانم چرا اين بلاى ناگهانى متوجّه من شد!

و ديگران كه از بى‌آبى باغ و كشتشان رنج مى‌برند و اين باران باعث وفور آب قنات يا نهرشان شده است، مى‌گويند: به به! چه نعمت بزرگى بود، خدا لطف خود را شامل حال ما كرده است!

ولى اگر مجموعه تأثيرات اين باران را در نظر بگيرند، همگى آن را «باران رحمت» مى‌نامند نه قهر طبيعت.

بعلاوه برخى از بلاها نعمت بزرگى هستند كه ما از حقيقت آنها غافليم؛