11- علم ازلى و اعمال ما

سؤال‌

خداوند از ازل مى‌دانست كه فلان جانى در لحظه‌اى معيّن دست به جنايت مى‌زند، بنابر اين هرگاه فرد جنايتكار اقدام به آن جنايت نكند، در اين صورت به اصطلاح علم خداوند خلاف از آب در مى‌آيد و به قول «خيّام»:

توضيح پرسش: خداوند از «ازل» از آنچه در جهان هستى بتدريج رخ مى‌دهد، آگاه بوده، او از روز نخست از گردش ستارگان و كهكشان‌هاى جهان در فضاى بيكران و حركت مرموز الكترون‌ها در دل اتم‌ها و لرزش برگ‌هاى درختان در باغ‌ها و جنگل‌ها و از چين و شكن آب‌هاى دريا و جنبش ماهيان در زير اقيانوس‌ها، مطّلع و با خبر بود.

خداوند پيش از آن كه بشر را خلق كند، از كردار جانيان و جرم مجرمان و ميخوارگى ميگساران و خونريزى سفّاكان آگاه و مطّلع بود و مى‌دانست چه شخصى در چه لحظه‌اى چه كارى را انجام خواهد داد، در اين صورت براى هيچ فردى از آن كار و كردارى كه از پيش، خدا مى‌دانست چاره و گريزى نيست و نمى‌تواند خلاف آن را انجام دهد، زيرا اگر انجام ندهد، علم خداوند برخلاف‌