قابل فهمى باقيمانده است!

و بالاخره از همين جا بود كه‌ نخستين اديانى، كه باصورتى مجزا از بقاياى مادى مى‌توانيم بشناسيم، آغاز يافت ... و مسيحيّت كه پس از دو هزار سال هنوز دينى است كه اكثريت قاطع زن و مرد در دنياى غرب به آن اعتقاد دارند همين جا به وجود آمد» [1].

اين بود قسمت مختصرى از فهرست بدهكارى‌هاى مغرب زمين به شرق.

ما معتقديم كه اگر «شرق» چنين خدمتى به غرب نموده مهم نيست، بايد هم بكند، بلكه مى‌توان گفت غرب از اين نظر ديْنى به شرق ندارد، اين وظيفه شرق پيشرفته و متمدّن بوده است كه دست ديگران را هم بگيرد و وارد تمدّن كند.

امّا مهم اين است كه «شرقى» با اين سابقه درخشان چرا و به چه دليل امروز اين چنين در خود احساس شرمندگى و حقارت‌ در برابر غربيها مى‌كند، به طورى كه سعى دارد براى‌

[1]. نقل از كتاب فوق، ص 16.