بدون شک حج یک طرح قرآنی است؛ پس در آغاز بایستی چهره ترسیم شده حج را در قرآن بررسی کرد. آنچه درباره حج بیان میشود. درمورد عمره نیز تا حدودی صادق است؛ گرچه حج اوج این مقصود است. الف: خطوط اصلی طرح حج (کعبه محور اعمال)
اگر در نقشه چیزی دقت کنیم، میتوانیم دریابیم که این نقشه، برای چه اهدافی ترسیم شده است؛ آیا برای ساخت یک خانه مسکونی است؟ یا برای مدرسه، مسجد، کارخانه و
؟! باید در نقشه و طرح اعمال حج مطالعه کرد تا کلیت این طراحی دریافت گردد. پس از دریافت کلیات، جزئیات نیز در پرتو آن مشخص خواهد شد. درحقیقت سیری است از کل به جزء و از مجموع به اجزای آن. حج و عمره دارای یک مرکزیت است که همه اعمال، همچون شعاعهایی به آن ختم میشوند و یا از آن آغاز میگردند. خانه مقدس کعبه، محور و مرکزیت این اعمال است؛ از این رو بایستی این مرکزیت را مورد بررسی قرار داد تا در پرتو ان شعاعها نیز تعریف شوند. مشخصههای کعبه در قرآن عبارت است از: 1. اولین خانه و عبد برای مردم: إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاس؛[1] بنابراین هیچ معبدی برکعبه تقدم ندارد. این خانه به همه مردم تعلق دارد و هیچ گروه، ملت، نژاد و یا طبقهای نسبت به آن اولویت ندارد. 2. مبارک بودن (یعنی، دارای خیر و برکت فراوان است) لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبارَکاً.[2]