واژه «مزدلفه» (از ماده «ازدلاف») به معنای نزدیک شدن یا اجتماع است.[1] از آن جهت به سرزمین مشعر، «مزدلفه» گویند که مردم با کوچ از عرفات به سوی مشعر، به مکه و یا به خدا نزدیک میشوند و یا به جهت آنکه مردم در مشعر اجتماع میکنند.[2]
در حدیثی از امام صادق (ع) حکایت شده است: جبرئیل (ع) به هنگام آموزش مناسک حج به ابراهیم (ع)، بعد از غروب روز عرفه و هنگام حرکت به مشعر به ابراهیم (ع) فرمود: «ازدلف الی المشعر الحرام»؛ «به سوی مشعر الحرام حرکت کن و به آنجا نزدیک شو».[3] درباره اسرار مشعر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
یک. بهره مندی از فیوضات فراوان
پیامبر (ص) فرموده است: «هر کس در شبهای چهارگانه شب زنده داری (احیا) کند، بهشت بر او واجب میشود: شب هشتم، شب نهم، شب دهم ذیالحجه و شب عید فطر».[4] شب دهم ذیالحجه، همان شبی است که حاجیان کوی دوست، در سرزمین مشعر به سر میبرند و یاد او را تا صبح زنده نگه میدارند.
شب آمد شب که نالد عاشق زار گهی از دست دل گاهی ز دل دار
در حدیث دیگری از امام صادق (ع) حکایت شده است: «اگر میتوانی شب «مشعر» را احیا کنی، انجام بده و] تا بامداد بیدار باش [که به ما رسیده است که در این شب، درهای آسمان به روی
[1] مجمع البحرین، ج 5 ص 68. [2] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج 5، ص 142 ایشان جهات دیگری نیز در نامگذاری بیان کرده که بعید به نظر میرسد. [3] بحارالانوار، ج 96، ص 266. [4] الفردوس، ج 3، ص 620، ح 5937؛ الجامع الصغیر، ج 2، ص 557، ح 8342؛ الحج و العمره فی الکتاب و السنته، ص 224.