نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 199
2- جويندگان و پژوهندگان آئين واقعى خدا
مانند حبيب نجّار و قسّ بن ساعده و زيد بن عمر و بن نفيل و ورقة بن نوفل و براء
مثنى و ابو ذر غفارى و سلمان فارسى و بحير راهب و كسانى كه بر نجاشى وارد شدند كه
قبل از بعثت رسول اكرم به آن حضرت ايمان آورده بودند كه بعضى، افتخار درك زمانش را
يافته و پيرو آن حضرت شدند و بعضى قبل از ظهور حضرتش از دنيا رفتند.
3- مؤمنين از امّتهاى گذشتهاند.
4- سدى ميگويد مقصود، سلمان فارسى و مسيحيانىاند كه سلمان بدست آنان
نصرانى شد و باو مژده و بشارت بعثت رسول اكرم را دادند و خود، قبل از ظهور آن حضرت
باو گرويده بودند.
(مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ...)- بعضى ميگويند اين قسمت از آيه (كسانى كه ايمان آوردهاند) مربوط به
يهود (هادوا) و نصارى و ستارهپرستان (صابئين) و جز از آنها است نه مؤمنين كه از
آغاز فرض ايمان آنها شده است و ايمان مجدّد آنان معنى ندارد.
برخى معتقدند كه اين جمله بهمه برميگردد و نسبت به مؤمنين منظور،
ثبات و پايدارى در ايمان و تغيير نكردن است اما نسبت به يهود و نصارى و
ستارهپرستان ايمان ابتدايى بخدا و رسول و آنچه آورده است ميباشد.
بعضى از مفسران ميگويند: مراد كسانيند كه به محمّد ايمان آوردند پس
از آنكه بخدا در كتابهاى مقدّس ايمان آورده بودند چه آن دو از هم جدا نيستند نظير
آيه كريمه:(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما
نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ)[1] (كسانى كه ايمان دارند و كارهاى شايسته كردهاند و آنچه را كه بر
محمّد نازل شده كه حق است و از جانب پروردگار باور دارند).
ابن عباس ميگويد: اين آيه، نسخ شد و آيه كريمه:(وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ)[2] (هر كس غير از اسلام دينى اختيار كند هرگز از وى پذيرفته