جو، ذرت (بقول جمعى) و «سير» كه اصل آن ثوم به ثاء بوده و حرف اول آن تبديل به ف شده است (بقول كسايى).

ادنى ...- نزديك‌تر- پست‌تر.

مصر ...- در لغت بمعناى قطع و بريدن و يا فاصله بين دو چيز است و اطلاق آن بشهر روى همين مناسبت است كه شهر با ساختمان، از بيابان‌ها جدا ميشود و فاصله بين آنها است.

ضربت ...- قرار شد مانند ضرب خراج قرار دادن ماليات و روى اين مناسبت بخود ماليات «ضريب» و «ضرائب» گفته ميشود.

باؤوا ...- بازگشتند بخير يا بشر و بيشتر در مورد شرّ بكار ميرود.

نبيّين ...- جمع نبى- مشتق از نبأ خبر دهنده از طرف خداست.

تفسير

وقتى خداوند نعمت‌هاى خود را بر بنى اسرائيل شمرد كفران و ناسپاسى آنان را در برابر آن همه نعمت بيان ميكند و ميفرمايد وقتى گفتيد(إِذْ قُلْتُمْ) (البته گذشتگان آنان گفتند) اى موسى ما بيك نوع غذا صبر نتوانيم نمود(يا مُوسى‌ لَنْ نَصْبِرَ عَلى‌ طَعامٍ واحِدٍ) و نميتوانيم جان خود را در يك نوع غذا حبس كنيم.

سؤال و جواب:

با آنكه غذاى آنان متنوع بود مانند منّ و سلوى چگونه آنها از يك نواختى غذا شكايت كردند؟.

جواب آنست كه خستگى بنى اسرائيل از يك نواختى غذاى روزانه بود كه هر چه هر روز ميخوردند در فرداى آن روز، نيز بدون تغيير همان بود مثل اينكه ميگويند غذاى فلانى هميشه يك جور است و مقصود آنست كه تفاوت نميكند اگر چه غذاى روزانه‌اش رنگارنگ باشد.

برخى ميگويند اول بر آنان همه روز نوعى غذا بنام «منّ» ميرسيد كه شايد همان «ترنجبين» باشد آنها خسته شدند و از موسى خواستند تا متنوع شود و سپس‌