«العربان و العربون، با ضمه هر دو، والعربون با حركت ] فتحه راء [كه گاهى حرف عين در آنها،تبديل به همزه مىشود، مقدار بهايى است كه معامله با آن بسته مىشود.»
مالك، در موطّأ مىنويسد:
«بدين گونه: كسب برده و يا كنيزى خريده، يا حيوانى را كرايه كرده است و به فروشنده و كرايه دهنده مىگويد: يك دينار، يا درهم، بيش، يا كم، از آن مىپردازم، تا اگر من اين كالا را خريده يا حيوان را سوار شدهباشم، مبلغ پرداختشده، بخشى از بهاى كالا يا كرايه حيوان باشد و گر نه، آنچه به تو دادهام، از آن توباشد». (1)
ابن ماجه، در تعريف آن مىنويسد:
عربان، يعنى كسى حيوانى را در برابر صد دينار مىخرد، آن گاه دو دينار به عنوان قولنامه، مىپردازد ومىگويد: اگر اين حيوان را نخرم، اين دو دينار از آن تو باشد.و گفته شده است ]منظور امام مالك است [ كسى چيزى را خريده و درهمى، كمتر، يا زيادتر،پرداخته است و مىگويد:
اگر اين كالا را گرفتم، معامله انجام مىپذيرد و گر نه، درهم از آن توست.» (2)
مردم نيز، در داد و ستدهاى خود، بدين روش، خو كردهاند، به ويژه در معاملات بزرگ و آن دسته از معاملات كه انجام آنها، غالباً، نياز به گذشت زمان دارد كه در طى آن، مقررات ادارى و مانند آن ، پايانپذيرد.
فروشنده، مقدارى از بها را درخواست مىكند و
(1)تنوير الحوالك، شرط موطّأ، جلال الدين سيوطى، ج2، ص118؛ سنن ابى داود، ج3، ص283، شماره 3502. (2)سنن ابن ماجه، ج2، ص17 يا 739، شماره 2193، دارالفكر، بيروت.