بر اين اساس، مراتب امر به معروف و نهي از منکر، به ترتيب، عبارت‏اند از:

1. احساس قلبي

نخستين مرتبه نهي از منکر، انکار به قلب است؛ يعني زماني که انسان گناه و انحرافي را در جامعه مي‏بيند، در دل خودْ آن را تقبيح، و احساس ناراحتي کند. در روايتي امام صادق(عليه السلام) فرمود: حَسْبُ الْمُؤْمِنِ عِزّاً إِذَا رَأَي مُنْکراً أَنْ يَعْلَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ‌جَلَّ مِنْ قَلْبِهِ إِنْکارَهُ؛[1] «براي عزت مؤمن همين کافي است که آن‌گاه که منکري را مشاهده نمايد، خداوند مي‌داند که او در قلب خويش آن را انکار مي‌کند».

2. اظهار ناراحتي

در مرتبه بعد انسان بايد ناراحتي خود را در چهره ظاهر کند. وقتي انسان در جامعه با کار زشتي روبه‏رو مي‏شود و گناهي را مي‏بيند، بايد افزون بر انکار دروني، ناراحتي و اشمئزاز خود را با اخم و درهم کشيدن چهره اظهار کند.

در کتاب تهذيب شيخ‌طوسي از امام صادق(عليه السلام) روايت شده که به نقل از جد خود، امير مؤمنان(عليه السلام)، فرمود: أَدْنَي الْإِنْکارِ أَنْ يُلْقَي أَهْلُ الْمَعَاصِي بِوُجُوهٍ مُکفَهِرَّه؛[2] «کمترين اقدام در مواجهه با منکر، برخورد سرد و عبوس با اهل آن است».