مفهوم امر به معروف و نهي از منکر

واژه «معروف» از ريشه «عرف» به معناي کار خوب و پسنديده است، و خداپرستان از آن «پسنديده نزد خدا» را اراده مي‏کنند. «منکر» نيز از ماده «نکر»، و معناي آن بر‌خلاف معناي معروف بوده، در عرف دين‏داران، به معناي کاري است که خداوند از آن راضي نباشد. بدين‌ترتيب، امر به معروف، يعني دستور دادن به کارهاي خير، و نهي از منکر يعني باز داشتن از کارهاي زشت و ناپسند.

در مسير تحول واژه‏ها، معناي آنها گاه توسعه و گاه تضييق مي‏يابد. در برخي نمونه‌ها، استعمال يک واژه سبب مي‏شود مفهوم آن از مقتضاي اصلي خود، وسعت بيشتري یابد. درباره مفهوم امر به معروف و نهي از منکر نيز چنين است. فقها و بزرگان وقتي درباره موضوع امر به معروف و نهي از منکر بحث مي‏کنند، مي‏گويند در کلمه امر، مفهوم «علو» يا «استعلا» نهفته است؛ يعني کسي که امر مي‏کند، يا بايد بر مأمور برتري داشته باشد، يا خود را در چنين مقامي قرار دهد و از موضع بالاتر امر