اعتصاب‌كنندگان، اگرچه به‌طور موقت، شكست مي‏خورند و خاموش مي‏شوند و يا اعتصاب، عمق، وسعت و اوج بيشتري مي‏گيرد و موجبات تزلزل و سقوط و زوال ‏نظام حاكم را فراهم مي‏آورد.

ب ـ كودتا يا انقلاب كاخي

كودتا،[1] كه در اصل واژه‌اي فرانسوي است، در معنای عام خود، يعني شورش گروهي از دستگاه حاكمه بر ضدّ گروه ديگر و تلاششان براي بركنار كردن آنان از صحنه قدرت. اگر كودتا به ابتكار گروهي از مقامات ‏دولتي يا صرفاً توسط آنان صورت گيرد، «كودتا» به‌ معناي واقعي، نام مي‏گيرد، و اگر به ابتكار گروهي‏ از مقامات ارتشي و نظامي يا صرفاً به وسيله آنان انجام پذيرد، «كودتاي نظامي» ناميده مي‏شود. بنابراین، فرق كودتا با انقلاب اين است كه كودتا از بالا و به دست افرادي از نظام‏ حاكم انجام مي‏گيرد، در حالي‌كه انقلاب، طغيان عموم مردم و قشرهاي پايين بر ضدّ نظام ‏حاكم است.

كودتا، چون نتيجه نزاع بر سر قدرت است و به انگيزه از ميان برداشتن حريفان و رقباست، به‌طور طبيعي نمي‏تواند به خير و صلاح عموم افراد جامعه منجر شود، اگرچه كودتاگران براي اين‌كه از تأييد و حمايت ‏مردم برخوردار شوند، دست به يك سلسله فعّاليّت‏هاي به‌ظاهر اصلاح‏گرانه و خيرخواهانه مي‏زنند. البته‏ مي‏توان فرض كرد كه در اوضاع و احوالي كه مهيّاي يك تحوّل بنيادي و انقلابي است، گروهي از مقامات‏ دولتي يا ارتشي، نظام حاكم را ناگهان ساقط كنند و سپس قدرت و حكومت را به دست مردم بسپارند و خود نيز كناره‏گيري كنند؛ ولي اين فرضي است كه لااقل اكنون به وقوع نپيوسته است.

1. Coup d'Etat