ميدان کشاند و اين احساس مسؤوليت را در عموم مردم به وجود آورد که به عنوان مسلمان وظيفه دارند در امور سياسي کشورشان دخالت کنند. اين کار مانند بسياري از کارها و انديشه‌هاي امام که از ابتکارات ايشان شمرده مي‌شود در واقع الهام گرفته از تعاليم اسلام بود، و اگر امام مسيري غير از اين را دنبال کرده بود، هيچ تحول قابل اعتنايي نمي‌توانست ايجاد کند. امام با به ميدان آوردن تودهٔ عظيم مردم موفق شد اين نهضت بي‌سابقه را پديد آورد، کاري که هيچ‌يک از آن گروه‌هاي سياسي هرگز قادر به انجام آن نبودند.

اين امام بود که با تشخيص انرژي نهفته در توده‌هاي عظيم ملت و با استفاده از انگيزه‌های اسلامي و ديني آنان، يک جريان هدفدار سراسري به راه انداخت. امام با بيدار کردن حس مسؤوليت ديني در مردم و با نيّت خالصي که داشت، به‌جاي روابط محدود و خشک حزبي، يک رابطهٔ عميق عاطفي مردم ايجاد کرد و در نتيجه مردم به ايشان عشق مي‌ورزيدند و پروانه‌وار گرد شمع وجود او مي‌چرخيدند.

3. نقش مردم در پيروزي انقلاب اسلامي

هرچند که رژيم پهلوي در جهت فاصله انداختن ميان روحانيت و مردم تلاش فراوان نمود، ليکن تدبيرهاي رهبري نهضت و نيز هوشياري مردم اين خواسته را ناکام گذارد و پيوند مستحکم ميان مردم و رهبري منجر به پيروزي انقلاب گرديد. چندين عامل دست به دست هم داد تا مردم ايران بتوانند به عنوان عامل مؤثر در پيروزي انقلاب اسلامي معرفي گردند:

الف ـ برقراري الفت ميان مؤمنان و بهره‌مندي از امدادهاي غيبي الهي

تأليف قلوب مؤمنين، سبب مي‌شود تا خداوند به ياري آنان آمده، امدادهاي غيبي خود را شامل حال آنان گرداند و اين همان وعده‌اي است كه در قرآن كريم نيز به‌آن اشاره شده است: