2. اوصاف رهبر شايسته

كسي كه رهبري يك حركت اجتماعي را بر عهده مي‌گيرد بايد صفات ذيل را دارا باشد، در غير اين‌صورت نهضت به سر منزل مقصود نخواهد رسيد:

1. شناخت كافي هدف؛ رهبر بايد هدف و مقصد اصلي و نهايي‏اي را كه قصد دارد گروهي را به‌سوي ‏آن سوق دهد، به خوبي بشناسد.[1]

2. ايمان كامل به هدف. رهبر بايد به راستي باور داشته باشد كه او و ديگران بايد به‌سوي مقصد شناخته شده حركت كنند، و به هر قيمتي كه هست، بدان دست يابند.[2]

3. عدالت، تقوا و ورع. رهبر نيز، مانند هركس ديگري، منافع و خواسته‏هاي مادّي و دنيوي‏اي دارد كه ممكن است با هدف نهايي‏اي كه مراد و مقصود اوست، تنافي و تضادّ داشته باشد. از اين‌رو، اگر تهذيب نفس و تطهير اخلاق نكرده باشد و خود را چنان نساخته باشد كه در موارد تزاحم ِخواسته‏هاي‏ دنيوي و مقصد اصلي، جانب اين يكي را بگيرد و آن‌ها را فروگذارد، به پيشرفت قيام و نهضت و وصول به ‏هدف و مقصد، اميد چنداني نخواهد بود.

4. شناخت و تعيين اصول و موازيني كه حركت اجتماعي بايد در چهارچوب آنها صورت پذيرد و عدول و تخلّف از آن‌ها، به هيچ وجه جايز نيست. واضح است كه حركت اجتماعي در مدّت زماني كوتاه و پس از طي يك مرحله به نتيجه نمي‏رسد؛ بلكه بايد در زماني كمابيش بلند و طولاني مراحلي چند را يكي پس از ديگري، بگذراند تا به سرمنزل ‏مقصود برسد. در مقاطع زماني و مراحل گوناگونِ حركت اجتماعي، پيچ‏وخم‏ها و فراز و نشيب‏هاي بسيار پديد مي‏آيد كه در هر يك از آنها بايد تصميم‌ها گرفت، گزينش‏ها كرد،