نداشت. اين امر در كشورهايى كه مبتلا به جنگ‌هاى شديد خانگى يا برون‌مرزى مى‌شدند و تعداد زيادى از مردان خود را از دست مى‌دادند، شكل مصيبت‌بارتر و چاره‌ناپذيرترى به خود مى‌گرفت و از صورت يك امر موقت و گذرا خارج مى‌شد.

اينها نمونه‌هايي از آشفتگى‌ها و نابساماني‌هاى روانى و اجتماعى ناشى از (به اصطلاح) آزادى زن در غرب و ره‌آورد تمدن غربي است که نه فقط زنان بلکه جامعة غربي را تهديد مي‌کند. به همين جهت، فعاليت‌هاى روز افزونى كه در غرب، به ويژه توسط زنان، بر ضد جنبش به اصطلاح طرفدار حقوق و آزادي‌هاى زن صورت مى‌پذيرد، به هيچ وجه خلاف انتظار نيست: امروزه زنان كشورهاى مغرب زمين از حكومتهاى خود به طور جدي مى‌خواهند كه تعدد زوجات را قانونى كنند. اينان مى‌گويند و مى‌نويسند كه به كارگاه و كارخانه و اداره و مؤسسه كشيده شدن براى ما حاصلى جز اين نداشته است كه هم مردان از پرداختن هزينة زندگى ما سرباز مى‌زنند و هم ما بايد متحمل كارهاى دشوار و اعمال خفت‌آميز در خارج از خانه شويم.

واقع اين است كه آزادى زن در جوامع غربى و غربزده اگر چه نتايج اندوه‌بار، وحشتناك و جبران‌ناپذيرى به دنبال داشته است، اما زمينة بازگشت به نظام حقوق زن در اسلام را فراهم آورده است. غرب كه طي چندين سده بيشترين حملاتش متوجه اسلام و نظام حقوقى آن بود، اكنون خواسته يا ناخواسته به سوى بعضى از احكام حقوقى اين دين مقدس مى‌گرايد و اين پديده در زمينة حقوق زن مشهودتر است. و گرايش زنان غير مسلمان غرب به حجاب در سال‌هاى اخير از آن جمله است.

مباحث حقوق زن در اسلام و ساير نظام‌هاى حقوقى و ارزيابى پيامدهاي نهضت دفاع از تساوي حقوق زن و مرد در جهان معاصر و نظاير آن، هر يك در خور بررسى و مطالعة وسيع و عميق است. به‌ويژه كه اين قبيل بررسي‌ها و مطالعات به اثبات برترى و حقانيت نظام حقوقى اسلام رهنمون مى‌شود که در جاي خود بايد به آن پرداخته شود.