تاريخ نفوذ فرهنگ غربى در كشور ما

پرسش:

ماز چه زمانى و توسط چه كسانى مفاهيم و ارزشهاى غربى در كشور ما رايج گشت؟

پاسخ: آنچه را كه به عنوان مفاهيم و ارزش‌هاى غربى، و در تقابل با باورهاى اسلامى مى‌دانيم در واقع همان ثمرات و دستاوردهاى برخاسته از فرهنگى است كه بر اساس دين‌ستيزى، ماديگرايى و الحاد شكل گرفته است.

برآيند مجموعه شرائط و عواملى كه منجر به تحولات مبنايى و پيدايش رنسانس و عصر جديد در مغرب زمين گشت، به دنبال خود فرهنگ غالبى را شكل داد كه عمده‌ترين مؤلّفه‌هاى آن اومانيزم، سكولاريزم و ليبراليزم است.

تحولات اروپا و مغرب زمين در عصر جديد با پيشرفت‌هاى شگفت تكنولوژيك و رشد جنبه‌هاى مختلف علوم تجربى همراه بود كه چهره دنيايى مغرب زمين را دگرگون نمود و نمائى جذّاب و دلفريب به آن بخشيد. فرهنگ جديد غرب با تازگى و جذابيت و زرق و برق تمدن نو، همراه با سيطره اقتصادى گسترده، ديگر جوامع انسانى را به منظور استيلا و سيطره بر جهان، مورد هجوم قرار داد و كشورهاى ديگر، منفعلانه و كم و بيش، تحت تأثير اين فرهنگ قرار گرفتند و همانطورى كه انديشمندان جامعه‌شناس معتقدند با صدور تكنولوژى غرب، فرهنگ غربى نيز صادر شد و جوامع اسلامى نيز از اين تأثير بى‌بهره نماندند.

مجارى نفوذ و گسترش اين فرهنگ در جهان اسلام از راه‌هاى متعددى بود. نخستين برخورد غرب با جهان اسلام كه به دنبال آن نفوذ غرب در سراسر جهان اسلام گسترش يافت، درگيرى نظامى بود. اشغال مصر از سوى ناپلئون (1797 م) و جنگهاى ايران و روس نقطه آغاز اين امر بود. به تدريج گروهى برخوردار از اخلاق و فرهنگ مهاجمان، و جريانى همسو و مروّج فرهنگ آن سامان به نام غربزدگى شكل گرفت و در اين هماوردى، غربزدگان برترى و سيادت غرب را پذيرفتند و تسهيل‌كننده نفوذ غرب بر جامعه شدند. آنان لازمه توسعه و پيشرفت را تمسّك به عقل و تعبّد به علوم تجربى مى‌دانستند و با آنچه ريشه در دين و ماوراء طبيعت داشت برخورد مى‌كردند و با هدف