روشن است بهترين فرد براى اجراى احكام و قوانين اسلام كسى است كه در هر سه مورد ايدهال باشد؛ يعنى بهترين قانونشناس، بهترين مفسر و بهترين مجرى باشد، كه هيچانگيزهاى براى تخلّف نداشته باشد و هيچ اشتباهى در فهم و تفسير و اجراى قانون براى او پيش نيايد. در فرهنگ ما، چنين خصوصيتى «عصمت» نام دارد، و با وجود معصوم، او بر تمام افراد ديگر ـ به حكم عقل ـ براى اجراى قانون اولويت دارد. در جوامع بزرگ كه يك شخص نمىتواند اداره تمام امور را به عهده بگيرد، چنين فردى بايد در رأس هِرَم قدرت باشد و تمامى مديران بايد با نظارت و ولايت او امور را به عهده گيرند و به انجام رسانند. برترين مصداق معصوم، رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)است كه در عاليترين مراحل اخلاقى قرار دارد و به اجماع و اتّفاق نظر همه فرقههاى اسلامى معصوم است. به عقيده ما شيعيان، پس از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) امامان معصوم(عليهم السلام) قرار دارند كه داراى ويژگى عصمتاند. پس تا امامان معصوم باشند اين ايدهآل وجود دارد و نوبت به غير آنان نمىرسد، امّا در زمان غيبت كه عملا چنين ايدهآلى در ميان ما نيست و نمىتوانيم با او مرتبط باشيم تا از حكومتش بهرهمند گرديم، بايد چه كنيم؟
در اين زمينه آيات و رواياتى وجود دارد كه تكليف ما را روشن مىكند، ولى چون ما درصدد بيان دليل سادهاى هستيم، فقط از خِرَد خوانندگان محترم كمك مىگيريم و مىپرسيم چه بايد كرد؟ بدون ترديد اگر ايدهآل را معصومان(عليهم السلام) بدانيم، عقل مىگويد: در عصر غيبت كسى بايد در رأس هرم قدرت باشد كه از هر جهت به امام معصوم شبيهتر است؛ يعنى در دينشناسى، تقوا و صلاحيت براى اجراى احكام و قوانين اسلام، بهترين باشد. وقتى كه جامعه نمىتواند بدون حكومت باشد و ما دسترسى به امام معصوم نداريم، بايد به سراغ كسى برويم كه كمترين فاصله را با او دارد؛ كسى كه شناختش از اسلام، از ديگران بيشتر و عدالت و تقوايش از همه بالاتر و براى اجراى احكام و قوانين اسلام، مناسبترين فرد باشد، اين صفات در ولى فقيه تجلّى مىكند. در امور ديگر نيز روش عموم مردم همين است كه ابتداء نزد بهترين متخصص مىروند ليكن اگر دسترسى به بهترين ممكن نبود، به كسانى رجوع مىكنند كه در تخصص و ويژگيها به فرد ايدهآل نزديكتر باشند. ولايت فقيه معنايى جز رجوع به اسلامشناس عادلى كه از ديگران به امام معصوم نزديكتر است، ندارد.