مشغول ذكر شود. در هر صورت، راه نداشتن ريا در ذكر قلبى امتيازى مهم براى آن محسوب مى‌شود.

نكته ديگرى كه تذكر آن بى‌فايده نيست درباره ذكر قلبىِ اولياى خدا است. حساب ذكر اوليا و توجه آن‌ها به خداوند حساب ديگرى است. در زيارت جامعه ائمة المؤمنين در اين باره مى‌خوانيم:

وَلَكُمُ الْقُلوبُ الَّتي تَوَلّى اللهُ رِياضَتَها؛[1] شما صاحب قلب‌هايى هستيد كه خداوند خود متولّى تربيت آن است!

در آن مقام، خداوند خود عنان اختيار قلب‌ها را به دست مى‌گيرد و دل‌ها را به سوى خود مى‌كشد و به خويش متوجه مى‌نمايد. چنين مسأله‌اى اختصاص به معصومين(عليهم السلام)ندارد، بلكه اگر هر كس صادقانه در مسير عبادت و بندگى خداوند گام بردارد، خداى متعال بيش از تلاشى كه خود او انجام داده به وى مدد خواهد رساند. كسانى كه ثابت كرده‌اند، مايلند صادقانه بنده خدا باشند و در مسير اطاعت گام بردارند، اگر گاهى زمينه غفلتى برايشان فراهم شود خداوند خود سببى فراهم مى‌سازد كه آن زمينه را از بين ببرد. حتى ممكن است چيزهايى كه ديگران نمى‌بينند به انسان نشان دهد تا او را متوجه خود كند و توجهش را از آن زمينه گناه باز گرداند. آرى، اين مقامى است ويژه كه اگر گاهى هم محب در معرض آن باشد كه از محبوب غافل شود، محبوب خود به سراغ او مى‌آيد و در پيش چشمش جلوه‌گرى و دل‌ربايى مى‌كند تا نظر او را از غير خود باز دارد!

جامع‌ترين نسخه سير و سلوك

يكى از پندارهايى كه در بين كسانى كه طالب كمالات معنوى و روحى هستند كم و بيش رواج دارد. به همين دليل مى‌پندارند براى اين منظور نسخه‌هايى سرّى و رمزآلود وجود دارد كه تنها برخى افراد از آن‌ها اطلاع دارند و بقيه از آن محرومند! شايد اين تصور از